نصرالله حکمت - دانشگاه شهید بهشتی
حمید رضا بوجاری - دانشگاه شهید بهشتی

ملاصدرا هم به وجود عقل فعال معتقد است و هم به وجود مثل افلاطونی. وی در آثار خود به طور مفصل به هر کدام از این دو پرداخته است. پرسشی که مطرح می­شود این است که این دو در هستی­شناسی ملاصدرا چه نسبتی با هم دارند. به نظر نگارنده با سه دلیل می­توان ثابت کرد که با توجه به فلسفه ملاصدرا هر دو یک حقیقت وجودی می­باشند. دلیل اول تشابه خصوصیات هستی­شناسانه­ آنها است. دلیل دوم نسبت مشابهی است که ملاصدرا بین عقل فعال و مثل با عالم طبیعت و انواع متاصل ترسیم می­کند. دلیل سوم نیز تشابه حداقل برخی از دلایلی است که برای اثبات این دو می­آورد. ملاصدرا در مبدا و معاد عبارتی می­آورد که همین استنباط را تایید می­کند. یعنی این استنباط که عقل فعال و مثل یک حقیقت وجودی هستند و تفاوتشان تنها به اعتبار است.

: ملاصدرا, عقل فعال, مثل افلاطونی, هستی شناسی