شهرام قلی پور گودرزی - آموزش و پرورش و دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور تهران
محمدرضا نصیری - استاد دانشگاه پیام نور ، سازمان مرکزی، تهران

چکیده: هدف از نگارش این مقاله بررسی انتقادی و مقایسه ای ماده تاریخ های تاریخ مازندران در نسخه منتشرنشده «منظومه فتوحات شاه اسماعیل» است. این اثر، که به بیان وقایع تاریخی سیاسی ایران، به ویژه مازندران و حکومت محلی مرعشیان و دیگر شاهک های شمال ایران در عصر صفویه، می پردازد، برای تاریخ نگاری مازندران بسیار اهمیت دارد؛ ماده تاریخ های مذکور در منظومه مزبور می تواند برخی گزارش های تاریخی را تایید یا تکذیب کند؛ چیزی که ممکن است در برخی تحریف ها و تصحیف ها رخ داده باشد. شاعر گمنام این منظومه، که با چیره دستی تمام برای اغلب وقایع مهم ماده تاریخ آورده، کوشیده است تاریخ مازندران را، از آغاز تا عصر خویش، از نظر ساختاری در نظمی نوین درآورد. از این رو، در این منظومه نوآوری هایی دیده می شود که در تاریخ نویسی مازندران پیشینه نداشت. ماده تاریخ های مندرج در این منظومه رویکردمان را در سلسله مراتب زمانی، که تاکنون در پشت پرده گشتارهای تاریخی ناپدید بوده اند، در جهتی درست سوق می دهد.