مدرس سعیدی - دانشگاه شهیدبهشتی
غلامحسین زرگری نژاد - دانشگاه تهران

واژه کرد که امروزه به عنوان یکی از گروه­های قومی منطقه خاورمیانه، فهم می­شود، در منابع دوره اسلامی کاربرد و معنایی مبهم دارد. در دوره معاصر برخی از پژوهشگران، واژه کرد منابع را با تلقی رایج امروزی، در پژوهشهای تاریخی به کار گرفته­اند؛ در حالی که دسته­ای دیگر که توجه را به درک متفاوت منابع از این واژه جلب کرده­اند، به شرح و بسط نظر خود نپرداخته و به طریق اولی به فرایند تطور معنایی آن در منابع، بی توجه­اند. پژوهش حاضر با روش تاریخی- تحلیلی کاربردهای مختلف واژه کرد در منابع را با توجه به قرائن و نشانه­های معنایی مورد بررسی قرار داده است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که واژه کرد در چند قرن نخست دوره اسلامی هم در معنای قومی و هم برای اشاره به دارنده­گان شیوه معیشت کوچروی به کار می­رفت؛ اما در طی فرایندی که در شرح آن کوشیده­ایم، کاربرد کرد در معنای کوچنشین ترک شده و این واژه حدودا از قرن هفتم هجری، صرفا با معنای قومی به کار رفته است. 

ایران, منابع اسلامی, کرد, قومیت, کوچ نشینی