ارزش گذاری خسارات اقتصادی پدیده گردوغبار بر محیط زیست انسانی (بررسی موردی: اردکان)

سابقه و هدف: یکی از عوامل آلودگی هوا که در سال های اخیر گاهی مناطق غرب و جنوب غربی و به تازگی مرکز ایران شاهد آن بوده، پدیده گردوغبار است. گردوغبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی بر جای می گذارد. توفان های گردوغباری اثرات منفی بسیاری بر سلامت، اقتصاد، جامعه و محیط زیست داشته و منجر به خسارت های زیادی بر منابع انسانی، بخش های بهداشت، صنعت و به ویژه کشاورزی می شود. هدف این تحقیق کمی سازی خسارات ملموس (بازاری) و ناملموس (غیربازاری) ناشی از پدیده گردوغبار در شهر اردکان است. مواد و روش ها: داده های مورد نیاز در این پژوهش از طریق آمار و اطلاعات ثبت شده در ادارات شهر اردکان و همچنین تکمیل ۲۴۴ پرسش نامه انتخاب دو گانه دوبعدی در بخش کشاورزی و ۵۰۹ پرسش نامه در بخش آلودگی هوا و فضای سبز شهری با استفاده از اطلاعات ۳۰ پیش آزمون و روش میشل و کارسون در سال ۱۳۹۵ به دست آمده است. در این پژوهش خسارات ملموس و ناملموس گردوغبار با بهره گیری از روش ارزش گذاری مشروط و قیمت بازار ارزش گذاری شده است. با استفاده از الگوی لوجیت، عواملی که بر تمایل به پرداخت اثرگذار هستند به ترتیب برای هر بخش با استفاده از Shazam نسخه ۹ و محاسبات ریاضی با نرم افزار  Maple نسخه ۱۸ برآورد شد. نتایج و بحث: نتایج این پژوهش نشان داد که متغیرهای درآمد و تحصیلات اثر مثبت و معنادار، و متغیرهای سن، تعداد افراد خانوار و جنسیت اثر منفی و معناداری بر تمایل به پرداخت افراد برای حفظ آلودگی هوا و فضای سبز شهری در مقابل گردوغبار دارند. همچنین در بخش کشاورزی متغیرهای سن، تعداد افراد شاغل، تحصیلات و درآمد اثر مثبت و معناداری بر تمایل به پرداخت کشاورزان برای حفظ محصولات کشاورزی در مقابل گردوغبار دارند. ارزش کل خسارات در مقابل پدیده گردوغبار برای جلوگیری از آلودگی هوا ناشی از پدیده گردوغبار ۳۳۱۸۵۴۷۸۴۸۰ ریال، حفظ محصولات کشاورزی ۵۰۴۳۱۵۷۰۰۰۰ ریال و حفظ فضای سبز در مقابل گردوغبار ۳۰۷۳۶۱۶۰۱۴۰ ریال در سال برای شهر اردکان به دست آمد. همچنین خسارات ملموس پدیده گردوغبار در افزایش مصرف آب ناشی از شست وشو ۲۷۶۲۷۳۶۶۴۰ ریال، اثر منفی گردوغبار بر سلامت جسمانی و هزینه های درمان و مرگ ومیر ناشی از بیماری های آسم و برونشیت ۱۵۵۴۸۴۱۴۰۴۰ ریال و اثر منفی بر بخش دام و هزینه های مربوط به درمان و دام های تلف شده ۱۳۱۴۵۱۴۰۰۰۰۰ ریال با استفاده از رهیافت بازاری محاسبه شد. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که در سال ۱۳۹۵ برای شهر اردکان ارزش کل خسارات ناملموس برابر با ۱۱۴۳۵۳۲۰۸۶۲۰ ریال و ملموس ۱۴۹۷۶۲۵۵۰۶۸۰ ریال است. ارزش تمایل به پرداخت افراد در بخش کشاورزی بالاتر از سایر بخش ها به دست آمد. همچنین هزینه های مربوط به بخش دام و طیور، بالاترین رقم را در میان سایر هزینه های ملموس به خود اختصاص داده است. از این رو این برآورد برای سیاست گذاران و مسئولان توجیه لازم برای کنترل پیامدهای ناشی از گردوغبار بر محیط زیست انسانی را فراهم می کند.

Keywords:

گردوغبار , ارزش گذاری مشروط , تمایل به پرداخت