مهناز بیات کمیتکی - عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی؛ ایران/ تهران
زین العابدین یزدان پناه - دانشجو دکتری حقوق عمومی/ دانشگاه تهران

در یک رویکرد فاعلیت محور نسبت به حقوق بشر، حق های بشری ترتیباتی هستند که از "فاعلیت هنجاری" ما پاسداری می کنند. تحقق "فاعلیت هنجاری" ازجمله درگرو آن است که شخص بتواند در تصمیم گیری پیرامون اهداف زندگی خویش از خودمختاری برخوردار باشد و بدین منظور که تصمیمات او آگاهانه باشند لازم است تا افق فکری انسان خیلی کوتاه نباشد و در پرتو آموزش از حد معینی آگاهی و اطلاعات لازم برخوردار باشد. از طرفی در محوریت سواد رسانه ای انسانی قرار دارد که قادر است به مدد درک محدودیت های رسانه، تحلیل و ارزیابی انتقادی پیام های رسانه ای و استفاده آگاهانه از تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطی در جهان رسانه ای (که رسانه ها در آن نقش واسطه را دارند) از استقلال برخوردار باشد و از چالش های فضای رسانه ای جدید به سلامت عبور کند. در این میان حق بر داشتن سواد رسانه ای تاکیدی است بر این امر که در جهان رسانه ای کوتاه نبودن افق فکری انسان و درنتیجه تحقق "فاعلیت هنجاری" با شناخت رسانه پیوند می خورد. برای فهم بهتر چنین تحلیلی لازم است تا بخشی از تلاش های این نوشتار علاوه بر شناخت مفهوم حق و مبانی توجیه کننده ی آن، بر تامل پیرامون جهان رسانه ای معطوف باشد.

واژگان کلیدی: سواد رسانه ای, فاعلیت هنجاری, حقوق بشر