مسعود اربابی - استادیار دانشکده حقوق
نوید حاتمی پور - دانشجوی دکترای حقوق نفت و گاز

امروزه بارنامه دریایی در تجارت بین الملل چهار کارکرد دارد. نخست اینکه رسید دریافت کالا توسط متصدی حمل­ ونقل است و وی متعهد است کالا را در وضعیت مندرج در بارنامه به دارنده­ ی بارنامه تحویل بدهد. دوم اینکه با انتقال بارنامه، حق تصرف قانونی بر کالای مندرج در آن به انتقال گیرنده منتقل می­شود چراکه متصدی حمل متعهد است تنها در قبال ارائه ­ی بارنامه کالا را تحویل دهد.  سومین کارکرد بارنامه این است که سند مالکیت کالا است. مالکیت کالا زمانی منتقل می­گردد که طرفین با انتقال بارنامه قصد انتقال مالکیت کالای مندرج در آن را نیز داشته باشند. کارکرد چهارم بارنامه این است که این سند دربردارنده یا دلیل یک قرارداد حمل است. تلقی بارنامه به عنوان یک دلیل برای قرارداد حمل با مقتضیات عرف و رویه ­ی تجاری مدرن سازگار نیست. امروزه بارنامه در حمل ­و نقل دریایی، عملا روابط میان طرفین را تنظیم می­کند بنابراین در صورت عدم شرط خلاف توسط آنها، مفاد بارنامه را باید به عنوان آخرین توافق طرفین، شرایط قرارداد حمل دانست.  

بارنامه دریایی, قرارداد اجاره کشتی, قرارداد حمل ونقل کالا از طریق دریا, سند مالکیت