مسعود فریادی - عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران

یکی از رویکردهای نوین در حقوق محیط زیست، حفاظت فراگیر و مشارکتی از محیط زیست است که در اصل ۵۰ قانون اساسی ایران با عنوان عمومی بودن وظیفه حفاظت محیط زیست متعین شده است. تصویب قوانین و مقررات متعدد محیط زیستی نیز در دهه­های اخیر کمک کرده است تا این هنجار بتواند به عنوان اصل عمومی بودن حفاظت محیط زیست به تدریج در نظام حقوقی تثبیت ­شود. بر اساس این اصل حفاظت محیط زیست باید بطور یکپارچه و فراگیر با مشارکت همه نهادهای مرتبط انجام شود. ­یکی از مبانی مهم طرح و توسعه این اصل را باید در رهیافت­های اکولوژیک جستجو کرد که بر اساس آن به دلیل یکپارچگی و فراگیری اکوسیستم­ها و ارتباط سیستماتیک آنها با یکدیگر و همه بخش­های اجتماعی، حقوق محیط زیست باید با اتخاذ یک نظام حفاظتی یکپارچه و فراگیر، از کلیت عناصر و حوزه­های اکوسیستمی حفاظت کند. اکولوژی مبنایی علمی برای توجیه ضرورت مشارکت همه بخش­های انسانی در حفاظت از کلیه حوزه­های محیط زیستی فراهم می­کند که بر اساس آن حفاظت محیط زیست، وظیفه عمومی همه بخش­های اجتماعی و نهادهای دولتی و غیر دولتی خواهد بود و همه این نهادها باید در حفاظت از همه بخش­های محیط زیست مشارکت و همکاری داشته باشند.

حقوق محیط زیست, اصل ۵۰ قانون اساسی, مسئولیت حفاظت محیط زیست