علی اکبر جولازاده اسمعیلی - دانشجوی دکتری گروه روان شناسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران.
جواد کریمی - استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
کورش گودرزی - استادیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد، ایران
محمد عسگری - گروه سنجش و اندازه گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

دو رویکرد زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و زوج درمانی متمرکز بر هیجان ازجمله رویکردهای ارزشمند و شواهدمحوری هستند که توسط پژوهش­های فراوانی موردحمایت قرارگرفته اند. هدف این پژوهش هم سنجی کارایی زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و زوج درمانی متمرکز بر هیجان بر سبک های دل بستگی زوجین سازش نیافته است. جامعه آماری پژوهش دربرگیرنده همه همسرهای مراجعه کننده به مرکز مشاوره خانواده سینا شهرستان دزفول در سال ۱۳۹۷ بود. نمونه پژوهش با روش نمونه گیری هدفمند در دسترس انتخاب شد. آزمودنی ها دربرگیرنده ۶ زوج (۱۲ نفر) از افراد مراجعه کننده به این مرکز بودند که با توجه به نمره پرسش نامه سازگاری زناشویی در شمار همسرهای سازش نیافته قرار می گرفتند. در این پژوهش از طرح آزمایشی تک موردی از نوع خط پایه چندگانه ناهم زمان استفاده شد. پروتکل درمانی زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و متمرکز بر هیجان در سه گام خط پایه و ۱۲ نشست (۹۰ دقیقه ای) مداخله و پیگیری دوماهه اجرا شد. آزمودنی ها به سنجه سازگاری زوجی اسپینر (۱۹۷۶) و سبک دل بستگی بزرگ سال کولینز و رید (۱۹۹۰) پاسخ دادند. داده ها به روش ترسیم دیداری، شاخص تغییر پایا و فرمول درصد بهبود تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد در گروه زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد تراز بهبودی پس از درمان و پیگیری به ترتیب برای دل بستگی ایمن (۳۸/۲۰%، ۶۹/۱۹%) دل بستگی اجتنابی (۳۰/۲۷%، ۴۹/۲۸%) دل بستگی اضطرابی (۹۸/۲۵%، ۴۷/۲۶%) و در گروه زوج درمانی متمرکز بر هیجان تراز بهبودی پس از درمان و پیگیری به ترتیب برای دل بستگی ایمن (۹۳/۳۳%، ۳۲/۳۶%) دل بستگی اجتنابی (۳۷%، ۳۶/۴۰%) دل بستگی اضطرابی (۹۷/۳۵%، ۶۷/۳۳%) است؛ بنابراین نتایج پژوهش نشان می­دهد که زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و زوج درمانی متمرکز بر هیجان هر دو در کاهش سبک های دل بستگی اجتنابی و دل بستگی اضطرابی زوجین کارایی دارند. ولی فقط زوج درمانی متمرکز بر هیجان در افزایش دل بستگی ایمن زوجین موثر است.

سازگاری زناشویی, سبک های دل بستگی, درمان پذیرش و تعهد, زوج درمانی متمرکز بر هیجان