تعیین سهم عوامل مختلف اقلیمی در رخداد گردوغبار داخلی و خارجی کلان شهر اهواز با استفاده از شبکه عصبی - مصنوعی

شهر اهواز افزون بر منابع گردوغبار داخلی به­واسطه قرارگیری در مسیر عبور بادهای جنوب شرق - شمال غرب و بالعکس از بیشتر منابع کانون­های گردوغبار خارجی تاثیرپذیر است. در نوشتار پیش رو گردوغبارهای داخلی و خارجی ازهم تفکیک و سهم عوامل اقلیمی در رخداد آن­ها در شهر اهواز تعیین شد. برای این منظور از داده­های مربوط به پارامترها و پدیده­های اقلیمی موثر بر رخداد گردوغبار استفاده شد. برای تعیین میزان اهمیت هر یک از عوامل اقلیمی در رخداد گردوغبار از تحلیل و مقایسه شبکه­های مختلف عصبی استفاده شد. در این بررسی ۷۰% داده­ها به­عنوان داده آموزشی و ۳۰% داده­ها به­عنوان داده تست وارد شبکه شد. به­منظور ارزیابی دقت توابع مختلف، مجموع مربعات خطای داده­های آموزشی و تست، خطای نسبی داده­های آموزشی و تست و همچنین ضریب همبستگی بین مقادیر اندازه­گیری­شده و تخمین­زده­شده رخداد گردوغبار و عوامل اقلیمی با یکدیگر مقایسه شد. در نهایت مدلی که کمترین میزان خطا و بیشترین ضریب همبستگی را نشان داد، به­عنوان مدل بهینه برای بررسی سهم عوامل اقلیمی تاثیرگذار بر رخداد گردوغبار داخلی و خارجی انتخاب شد. نتایج نشان داد؛ عامل باد با سرعت بیش از شش متر بر ثانیه و سپس باد کمتر از شش متر بر ثانیه، بیشترین نقش را در رخداد گردوغبار داخلی ایفا کرده و تغییرات بارش در درجه سوم اهمیت موثر بوده است. در رخداد گردوغبارهای خارجی به­دلیل تاثیرپذیری از شرایط مناطق دوردست­تر که کمابیش در خارج از مرز سیاسی ایران هستند، عواملی که بیشتر رخداد آن­ها منطقه­ای بوده است؛ مانند شاخص خشک­سالی SPEI (شاخص بارش و تبخیر و تعرق استاندارد) و شاخص DTR (اختلاف دمای بین شب و روز)، در رخداد گردوغبارهای فراگیر منطقه­ای که به اهواز رسیده، اهمیت بیشتری داشته است.

Keywords:

پارامترهای اقلیمی , شاخص های اقلیمی , شبکه عصبی مصنوعی , گردوغبار , منابع داخلی