شهلا معظمی - استادیار دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران
جمشید غلاملو - کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران

قتل سریالی، به ندرت توسط حقوقدانان و جرم شناسان تعریف شده و اغلب به عنوان مصداقی از قتل های عمدی و جرایم خشونت آمیز تحلیل می شود؛ قوانین جزایی نیز آن را تعریف نکرده اند. به بیانی دیگر، قتل سریالی کمتر به مثابه یک پدیده مستقل حقوقی یا جرم شناختی نگریسته شده است. تعریف قتل سریالی از آن جهت دارای اهمیت ویژه ای است که به دلیل عدم شناخت دقیق آن، مواردی از قتل های متعدد (چند قربانی) در حالی قتل سریالی تلقی می شوند که مصداق واقعی آن نیستند؛ در واقع، وقتی که تعریف نادرست و غیر علمی باشد، تحلیل و استنتاج هم غیر علمی خواهد بود. در مقاله حاضر، تعاریف مختلف از قتل سریالی و ارکان اختصاصی آن بیان شده و مورد بحث قرار گرفته و در نهایت تعریفی که به نظر جامع تر می آمد ارائه شده است. در این تعریف سه رکن زمان، تعداد حداقلی قربانیان و انگیزه شخصی به عنوان عناصر تشکیل دهنده قتل سریالی بیان شده است. ایده مهمی که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته این است که قتل سریالی، یک مفهوم روان شناختی است تا حقوقی؛ به همین روی چنانچه در تعریف و تمییز این پدیده به دنبال معیارهای صرف حقوقی باشیم، به تعریف دقیق و کارایی از قتل سریالی دست پیدا نخواهیم کرد. همچنین، به دلیل شباهت قتل سریالی با برخی از پدیده های مشابه (قتل دسته جمعی، قتل تفریحی) تفاوت های موجود بین آنها به تفکیک تحلیل شده است. صرف تعداد متعدد قربانی و یا متوالی بودن قتل ها دلیل کافی بر اطلاق قتل سریالی نیست بلکه لازم است علاوه بر آن، قاتل شرایط انگیزشی و درونی ویژهای داشته باشد که دلالت بر این کند که قتل ها زاییده نیاز ذهنی و درونی او بوده است.

قتل سریالی/ قتل متعدد/ قتل دسته جمعی/ قتل تفریحی/ فواصل زمانی/ تعداد قربانیان