محسن کلانتری - عضو هیات علمی دانشگاه زنجان
مسعود حیدریان - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان
عاطفه محمودی - کارشناس ارشد جامعهشناسی

صاحب نظران در تحلیل مکان و بزهکاری بر این عقیده اند که بشر در مکان و زمان مشخصی متولد می شود و با توجه به کنش های فردی و اجتماعی خود، با محیط های خاص ارتباط و با کسانی تعامل دارد که به شیوه اجتماعی با او زندگی می کنند. آنچه در این میان اهمیت دارد، رابطه و تاثیر متقابل محیط بر رفتارهای اجتماعی منفی و ناهنجار است که امکان تحلیل فضایی جرم و مطالعه ناهنجاری ها را در فضای جغرافیایی فراهم می کند؛ زیرا هر فرد در زندگی با توجه به سطح آگاهی و گستره عملکرد خود در تعامل با کسانی است که در قالب زمانی و مکانی او قرار دارند؛ از این رو فضای پیرامون او تاثیر عمدهای در رفتار، نوع نگرش و فرآیندهای اجتماعی او و نقش محتوایی و تعیین کنندهای در پیدایش رخدادها و کنش های اجتماعی هنجار یا ناهنجار او ایفا می نماید. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و داده ها و اطلاعات پژوهش به شیوه کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده است. یافته های پژوهشی نشان می دهد که از جمله دیدگاه های مطرح در زمینه تحلیل و تبیین رابطه مکان و بزهکاری، نگرش است. مبنای دیدگاه فوق آن است که با طراحی صحیح و استفاده ۴ پیشگیری جرم از طریق طراحی محیطی (CPTED) مناسب و موثر از محیط ساخته شده به وسیله انسان، امکان کاهش میزان بزهکاری، افزایش امنیت و در نهایت بهبود کیفیت زندگی بشر فراهم می شود. مطابق این نگرش می توان با اصلاح نوع طراحی واحدهای مسکونی و با در نظر گرفتن محله های همجوار آن از ارتکاب جرایم علیه اموال پیشگیری کرد. در این مقاله چارچوب کلی پیشگیری از بزهکاری از طریق طراحی محیطی بیان شده است و راهکارهای عملی و کاربردی به کارگیری راهبردهای مناسب برای ایمن سازی فضاهای مسکونی با استفاده از نگرش فوق تبیین شده است

پیشگیری بزهکاری, فضای کالبدی, طراحی محیطی