محمدشریف کریمی - استادیار گروه اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی دانشگاه رازی کرمانشاه
مریم حیدریان - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی دانشگاه رازی کرمانشاه

شهرنشینی یک انتقال ساختاری از نواحی روستایی به مناطق شهری است که از طریق ساز و کار های مختلفی بر روی مصرف انرژی تاثیر می گذارد. تبیین رابطه ی بین مصرف انرژی و شهرنشینی و مشخص کردن میزان و نحوه تاثیرگذاری آن می تواند در سیاست گذاری های بخش انرژی و سیاست گذاری های جمعیتی مفید واقع شود. به همین منظور در این مطالعه تلاش شده است، با بکارگیری الگوی STIRPAT تعمیم یافته علاوه بر بررسی نقش ساز و کار های مختلف اثرگذار بر مصرف انرژی، به برآورد این اثرات در کوتاه و بلندمدت از طریق روش خودرگرسیون با وقفه های توزیعی داده های ترکیبی  مربوط به داده های ۳۰ استان کشور طی دوره زمانی ۱۳۹۴-۱۳۸۳ پرداخته و با استفاده از روش تصحیح خطای برداری رابطه علیت بین مصرف انرژی و سایر متغیرهای توضیحی بررسی می گردد. نتایج برآوردها حاکی از وجود یک رابطه دو طرفه، مثبت و معناداری بین مصرف انرژی و شهرنشینی در کوتاه و بلندمدت است. همچنین در این مطالعه فرضیه کوزنتس در مورد رابطه U معکوس بین شهرنشینی و مصرف انرژی رد نمی شود و می توان گفت رابطه بین این دو متغیر یک رابطه مثبت ولی کاهنده است. رابطه سایر متغیرها از جمله؛ درآمد سرانه، شاخص تکنولوژی و تعداد خودروها نیز با مصرف انرژی مثبت و معنادار بوده است.

نرخ شهرنشینی, مصرف انرژی, الگوی STIRPAT تعمیم یافته, استان های ایران