محمد نوفرستی - گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
مهدی جلولی - کارشناس ارشد علوم اقتصادی دانشگاه شهید بهشتی

در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با وقوع جنگ تحمیلی و استقرار شرایط تورمی در ایران، دولت‎ها تلاش کردند با پرداخت یارانه بر روی کالاهای اساسی، اقشار آسیب پذیر جامعه را مورد حمایت قرار دهند، اما استمرار پرداخت یارانه برای سالیانی دراز، سبب شده است تا قیمت‎های نسبی به طور گسترده ای تحریف شده، از یک سو مانع تخصیص بهینه منابع شوند و از سوی دیگر با ایجاد کسری بودجه و افزایش هزینه‎های دولت، آثار سوئی را بر اقتصاد ملی بر جای گذارند.  به تازگی دولت با مطرح کردن طرح تحول اقتصادی که یکی از محورهای اصلی آن هدفمند کردن یارانه‎هاست، سعی دارد به منظور افزایش رشد اقتصادی و رسیدن به عدالت اجتماعی، نظام یارانه‎ها را اصلاح کند. اما سوال پیش رو این است که حذف یارانه‎ی کالاهای اساسی، جدای از تغییر در قیمت حامل‎های انرژی، چه اثرات احتمالی سوئی را بر اقتصاد کشور تحمیل خواهد کرد. این مطالعه در چارچوب یک الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری، به بررسی اثرات حذف یارانه‎ی کالاهای اساسی بر متغیرهای عمده‎ی اقتصاد کلان همچون نرخ تورم و رشد اقتصادی، پرداخته است. در سناریوی اول که یارانه‎ی کالاهای اساسی به صورت یکباره حذف می‎شود، نرخ تورم در سال اول اجرا، با ۴/۷ افزایش، به ۲/۲۲ درصد خواهد رسید. همچنین نرخ رشد اقتصادی با ۰۶/۴ درصد کاهش به ۹۶/۱ درصد تنزل خواهد یافت. در سناریوی دوم، چنانچه یارانه‎ی کالاهای اساسی به تدریج و طی پنج سال حذف شود، نرخ تورم در سال اول اجرای سیاست نسبت به سناریوی اول ۳ درصد کمترخواهد بود. نرخ رشد اقتصادی نیز در سال اول اجرا، نسبت به سناریوی اول حدود ۴/۰ درصد بیشتر خواهد شد.

یارانه, متغیرهای اقتصاد کلان, الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری, پایایی, همجمعی, الگوی تصحیح خطا