محمدعلی مرادی - عضو هیئت علمی دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران

این مقاله عوامل موثر بر رشد بهره وری کل عوامل تولید بازرگانی کشور را با تاکید بر سرمایه‎ی انسانی و فناوری، شناسایی و با استفاده از آمار سال‎های ۱۳۳۸ ۱۳۸۳، مدل تصریح شده را تخمین می زند. از نتایج تخمین تابع تولید ارزش افزوده‎ی بازرگانی برای محاسبه‎ی سهم هر یک از عوامل تولید در ارزش افزوده‎ی بازرگانی کشور استفاده و رشد بهره وری کل عوامل بازرگانی محاسبه شده است. مدل رشد بهره وری در قالب مبانی نظری، شواهد تجربی و حقایق آشکار شده‎ی بازرگانی با تاکید بر نماگرهای سرمایه‎ی انسانی و فناوری، شناسایی و برآورد می شود. نتایج نشان می دهد با وجود نوسانات بهره وری نیروی کار بازرگانی طی دوره‎ی فوق و افزایش قابل ملاحظه در بعضی سال‎ها، کماکان سطح بهره وری کل بازرگانی در سال‎های پایانی دوره با سال‎های اول دوره برابر است. روند بهره وری سرمایه‎ی کل کشور و بازرگانی طی همین دوره، نزولی و با رشد منفی مواجه بوده و لذا تصویر این نماگر در بازرگانی در مقایسه با کل کشور نامناسب تر است. نوسانات ادوار تجاری تولید ناخالص داخلی و ارزش افزوده‎ی بازرگانی با یکدیگر هماهنگ و هم جهت هستند. این در شرایطی است که دامنه‎ی نوسانات ادوار تجاری ارزش افزوده‎ی بازرگانی بیشتر از تولید ناخالص داخلی کشور است. علاوه بر آن، نوسانات ادوار تجاری بهره وری نیروی کار، بهره وری سرمایه و بهره وری کل بازرگانی هم جهت و هماهنگ با ادوار تجاری اقتصاد کشور هستند. نتایج مدل نشان می دهد دو نماگر سرمایه‎ی انسانی و فناوری بر رشد بهره وری کل بازرگانی تاثیر مثبت و معناداری دارند.

بهره وری کل عوامل, فناوری, سرمایه‎ی انسانی, بازرگانی, ایران