محمد نبی شهیکی تاش - دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان
باقر درویشی - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه ایلام

در مطالعات کاربردی  علاوه بر تقاضای سیستمی غیر دیفرانسیلی، مجموعه ای از توابع سیستمی دیفرانسیلی نیز وجود دارند که از آنها برای بررسی نحوه تخصیص بودجه خانوار در سبد کالاهای مصرفی استفاده می شود. این نوع توابع از تابع مطلوبیت خاصی استخراج نمی شوند بلکه براساس نظریه تقاضا به گونه ای طراحی شده اند که اگر محدودیت های نظری تقاضا بر آنها  اعمال شوند یک سیستم کامل از معادلات تقاضا به وجود خواهد آمد. در این مقاله با معرفی انواع رویکردهای تابع تقاضای دیفرانسیلی، تلاش شده با اعمال قیود کلاسیک تقاضا، ارزیابی از الگوی تخصیصی خانوارهای ایرانی ارایه گردد. یافته های این پژوهش موید آن است که در سال ۱۳۸۷ گروه مربوط به" حمل و نقل" دارای کشش قیمتی ۷۶/۰- بوده که در بین کشش های قیمتی گروه های مختلف، بیشترین واکنش را نشان می دهد. پس از آن کشش قیمتی خوراک بالا بوده و تقریبا ۶۲/۰- است. همچنین کشش درآمدی مسکن بر مبنای مدل رتردام برابر ۴۴/۰ است، یعنی آنکه این گروه کالایی به عنوان یک گروه کالایی ضروری بین خانوارهای ایرانی شناخته می شود و با افزایش ده درصد مخارج خانوارهای شهری، مخارج مصرفی گروه مسکن ۴/۴ درصد افزایش می یابد.

الگوی تخصیصی, سیستم تقاضا, رتردام, CBS, NBR و AIDS دیفرانسیلی