سیده مهدیه شرفی - گروه مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
مجید مخدوم - گروه مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
مهدی غفوریان بلوری مشهد - گروه نقشه برداری و GIS ، دانشگاه آزد اسلامی، واحد تهران جموب

اجرای پروژه های بهره برداری از سرزمین، از جمله احداث کارخانه ها و توسعه صنایع، مستلزم بررسی استعداد طبیعی سرزمین برای توسعه مورد نظر می باشد. در همین راستا انجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی، از جمله رو شهای مطلوب جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. ارزیابی اثرات محیط زیستی می تواند به عنوان یک ابزار برنامه ریزی جهت سوق دادن اهداف اجرای یک پروژه در راستای قوانین و مقررات محیط زیستی به کار گرفته شود. تحقیق انجام شده شامل ارزیابی اثرات محیط زیستی احداث و بهره برداری از کارخانه خودروسازی با تاکید بر کاربرد روش رویهم گذاری نقشه های موضوعی در تلفیق لایه های اطلاعاتی و مکاندار نمودن نتایج حاصل از ماتریس سریع می باشد. آثار محیط زیستی توسعه مزبور به دو روش رویهم گذاری و ماتریس سریع مورد ارزیابی قرار گرفته است. فرایند طی شده شامل: شناخت پروژه پیشنهادی، شناخت محی طزیست منطقه تحت اثر، شناسایی و پی شبینی اثرات ناشی از پروژه پیشنهادی بر محیط زیست، جم عبندی و تجزیه تحلیل اثرات و در پایان ارائه راهکارهای تقلیل اثرات سوء م یباشد. در روش رویهم گذاری، توان سرزمین جهت استقرار کاربری صنعتی مورد ارزیابی قرار گرفت. لازم به ذکر است که پروسه ارزیابی توان اکولوژیکی نیز پیش از ارزیابی اثرات توسعه بر روی منطقه پیشنهاد شده از طرف کارفرما جهت احداث کارخانه خودروسازی صورت پذیرفت. به طوریکه طبق نتایج حاصل از رویهم گذاری لایه های اطلاعاتی و مقایسه با مدل اکولوژیکی توسعه صنعتی، ۸۵ درصد از مکان انتخاب شده جهت استقرار کارخانه خودروسازی در مناطق با توان طبقه ۱( مناسب) و ۱۵ درصد از آن در مناطق با توان طبقه ۲( نسبتا مناسب) قرار دارد. بنا بر این، مکان پیشنهادی توان لازم جهت استقرار کاربری صنعتی را دارا می باشد. از آنجائی که تغییرات در فاکتورهای محیط زیستی در اثر استقرار صنعت در یک منطقه یک امر کاملا شناخته شده م یباشد، با علم به این موضوع، ارزیابی اثرات محیط زیستی احداث و بهره برداری از کارخانه خودروسازی جهت پیش بینی درجه تغییرات در فاکتورهای محیطی انتخاب گردیده تا قبل از وقوع این تغییرات، بتوان آنها را کنترل و مدیریت نمود. آثار محیط زیستی ناشی از احداث و بهره برداری از کارخانه مزبور به روش ماتریس سریع مورد ارزیابی قرار گرفت . طبق نتایج حاصل از ماتری س، انجام پروژه مذکور به شرط اجرای طر حهای بهسازی برای فاکتورهای کیفیت هوا ، وضعیت صدا و الگوهای رفتاری جانوران در فاز ساختمانی و فاکتورهای وضعیت صدا، کیفیت هوا، کیفیت آب های سطحی و زیر زمینی و تخریب زیستگاه در فاز بهره برداری بلامانع می باشد. در پایان نتایج حاصل از به طور نسبی مکاندار گردید و مکا نهای Eco-mapping ماتریس سریع به روش حساس به اثرات و پیامدهای ناشی از اجرای پروژه در بخش های مختلف محدوده مطالعاتی پهنه بندی گردید. اولویت های زمانی و مکانی اقدامات اصلاحی ، پایش و نظارت نیز در تک تک پهنه های مطالعاتی تعیین گردید. به طوری که پهنه شماره ۳ (بخش جنوبی محدوده مطالعاتی) بیش از سایر پهنه ها تحت تاثیر آثار منفی پروژه قرار خواهد گرفت و در نتیجه انجام اقدامات مدیریتی در این پهنه نسبت به سایر پهنه ها از اولویت بالاتری برخوردار است.

Eco-mapping, ارزیابی اثرات محیط زیستی, ماتریس سریع, روی هم گذاری