صالح آرخی - استادیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
یعقوب نیازی - کارشناس ارشد گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد
حسین ارزانی - استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

پایش زمانی و دقیق تغییر عوارض سطح زمین برای درک روابط و کنش های متقابل بین انسان و پدیده های طبیعی به منظور تصمیم گیری بهینه ، از اهمیت به سزائی برخوردار است. داده های سنجش ازدور ، منابع اولیه ای هستند که به طور گسترده برای پایش تغییرات محیطی در دهه های اخیر مورد استفاده واقع شده اند. در این مطالعه ، تصاویر لندست (TM) سال ۱۳۶۷ و لندست (ETM+) سال ۱۳۸۰ با استفاده از پنج تکنیک پایش تغییر در حوزه دره شهر استان ایلام با مساحت ۸۰۴۷۰ هکتار آنالیز شده اند. تکنیک های پایش تغییر مورداستفاده دراین مطالعه شامل تفاضل تصویر ، نسبت گیری تصویر ، تفاض NDVI ، آنالیز برداری تغییر و روش مقایسه پس از طبقه بندی بوده اند . در این مطالعه ، جهت تعیین آستانه در روش هایی که نیازمند تعیین آستانه هستند از روش آماری استفاده شده است و بر این اساس مشخص شده است که آستانه تغییر در منطقه مورد مطالعه با ۱ انحراف از میانگین قرارداشته است. پس از تعیین آستانه تغییر، مناطق دارای تغییرات کاهشی ، افزایشی و بدون تغییر مشخص گردیده است. جهت ارزیابی دقت تکنیک های پایش تغییر پس از برداشت واقعیات زمینی که از طریق بازدید میدانی و تصاویر Google Earth به دست آمد، از ضریب دقت کل و ضریب کاپا استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده مشخص گردید که روش تفاضل NDVI با ضریب دقت کل ۵/۹۸ و ضریب کاپای ۹۷ درصد از بین تکنیک های پایش تغییر مورد استفاده دراین مطالعه بیشترین دقت و روش نسبت گیری باند قرمز با ضریب دقت کل ۵/۷۲ و ضریب کاپای ۵۰ درصد کم ترین دقت را در پایش تغییرات کاربری اراضی/ پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه داشته اند.

تفاضل تصویر, نسبت گیری تصویر, تفاضل NDVI, آنالیز برداری تغییر, مقایسه پس از طبقه بندی