هدی خوش ظاهر - دانش آموخته کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان
حسین وارسته مرادی - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ،گرگان
عبدالرسول سلمان ماهینی - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ،گرگان

این پژوهش برای بررسی تاثیر تراکم و سایر ویژگی های خشکه دارها بر جامعه پرندگان در پارک ملی گلستان، در فصل پاییز ۱۳۹۳ انجام شد. پرندگان و متغیرهای محیط زیستی به فاصله شعاعی ۲۵ متری از هر یک از ۱۰۰ نقطه نمونه برداری بررسی شدند. با استفاده از نرم افزار CANOCO رابطه بین نمایه های تنوع زیستی و نیز فراونی نسبی گونه های پرندگان با متغیرهای محیط زیستی مربوط به ویژگی های خشکه دارها بررسی شد. برای تعیین تراکم پرندگان و همباشی جامعه پرندگان با متغیرهای محیط زیستی، از آنالیز تطبیقی متعارف استفاده شد. محور اول آنالیز تطبیقی متعارف دو گروه عمده از پرندگان را از یکدیگر متمایز کرد. گروه اول پرندگانی نظیر کمرکلی بزرگ، دارکوب سیاه، الیکایی، کمرکلی جنگلی، چرخ ریسک بزرگ، دارکوب خالدار بزرگ، جی جاق، بلبل و توکای سیاه بودند که همبستگی مثبتی با محور اول و دوم خشکه دارهای سرپا و افتاده، وضع سطحی چوب خشکه دار سرپا، درجه پوسیدگی خشکه دار افتاده، ارتفاع غذایابی در خشکه دار سرپا، وضعیت تاج پوشش در خشکه دار سرپا، طول خشکه دارهای افتاده و حضور آشیانه در خشکه دار سرپا داشتند. گروه دوم که در سمت راست محور اول  قرار دارند شامل چرخ ریسک پس سرسفید، توکای باغی، چرخ ریسک دم دراز، سسک رودخانه ای، مگس گیر، دارکوب سبز، چک کوهی، سهره نوک بزرگ، قرقاول و سسک چیف چاف بودند که همبستگی مثبتی با متغیرهای محیط زیستی محور سوم خشکه دارهای افتاده،  محور چهارم خشکه دارهای افتاده، محور چهارم خشکه دارهای سرپا نشان می دهند. 

خشکه دار, پارک ملی گلستان, تراکم, متغیرهای محیط زیستی