مهناز اسکندری - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدیl همایی - استاد گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
امین فلامکی - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

شاخص کیفیت خاک به کمی کردن وضعیت خاک ها در کاربری های مختلف کمک می کند. هدف از این پژوهش، ارائه روشی نوین در زمینه یکی از چالش­ های مهم محیط زیستی، یعنی مکان یابی خاک چال های دفن زباله های جامد شهری بر پایه تعیین شاخص کیفیت خاک بود. به دین منظور پس از بسط روش پیشنهادی، این روش برای انتخاب مکان مناسب دفن زباله های جامد شهر مرودشت به کار رفت. برای تعیین شاخص کیفیت خاک، نخست وظایف خاک در کاربری خاک چال تعیین شد که شامل چهار وظیفه ماده پوششی زباله ها، محیط و محفظه دریافت آن ها، محیط تجدید و نوسازی و سرانجام پوشش نهایی خاک چال بود. سپس برای هر یک از این وظایف، معیارهای مناسب قابل استخراج از واحدهای نقشه خاک تعریف شد. پس از استانداردسازی معیارها، وزن دهی آن ها به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفت. با جمع بندی معیارهای استاندارد شده وزن دار، شاخص کیفیت خاک در هر واحد نقشه به دست آمد. نتایج روش پیشنهادی نشان داد که نزدیک به ۸۰۰۰ هکتار از واحدهای اراضی اطراف مرودشت برای اختصاص به خاک چال مناسب هستند که موقعیت این اراضی با نتایج حاصل از روش­های رایج محیط زیستی، یکسان است. لیکن در روش پیشنهاد شده تعداد معیارها کم تر بوده و زمان و هزینه کم تری صرف مکان یابی می شود. افزون بر این، ارزش خاک برای کاربری های سودمندتر مانند کشاورزی نیز در نظر گرفته خواهد شد.

سامانه اطلاعات جغرافیایی, شاخص کیفیت خاک, فرآیند تحلیل سلسله مراتبی, مکان یابی خاک چال