تجزیه و تحلیل شاخص های انرژی در نظام های تولید برنج در منطقه نکا

چکیدهبهینه سازی مصرف انرژی در بوم نظام های زراعی می تواند به کاهش هزینه عملیات زراعی، بهبود کیفیت هوا، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و توسعه پایدار کمک نماید. بنابراین، مطالعه مدیریت نظام های مختلف کاشت، نشان دهنده یک روش مطلوب برای بهینه سازی ورودی های مورد نیاز، عملکرد و تامین انرژی خالص می باشد. هدف از اجرای این آزمایش، مستندسازی فرآیند تولید و تجزیه و تحلیل شاخص های انرژی در نظام های تولید برنج بود. در این آزمایش نظام های کاشت فشرده (SRI)، بهبودیافته و رایج منطقه (سنتی) در مزرعه برنج واقع در شهرستان نکا طی سال های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ مورد ارزیابی قرار گرفتند. تمامی انرژی مصرفی برای کودها، بذر، حفاظت گیاه، ادوات و ماشین آلات، حمل و نقل و کلیه عملیات زراعی در نظام های کاشت محاسبه شدند. نتایج نشان داد که میانگین انرژی ورودی در نظام های مورد مطالعه شامل انرژی های مستقیم، غیرمستقیم، تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر برابر ۲۹/۲۴۲۶۲ مگاژول در هکتار بود. کل انرژی خروجی در نظام های تولید نیز برابر ۱۹۱۳۴۰ مگاژول در هکتار برآورد شد. درصد انرژی مستقیم و تجدیدپذیر مصرفی در SRI بیش تر از نظام های بهبودیافته و رایج منطقه بود، اما درصد انرژی غیرمستقیم و تجدیدناپذیر مصرفی در SRI کم تر از نظام های بهبودیافته و رایج منطقه محاسبه شد. بالاترین میزان کارایی و بهره وری انرژی و انرژی خالص در SRI مشاهده شد. اما انرژی ویژه برای SRI کم تر از دو نظام دیگر بود. این تغییرات به میزان ورودی ها و شرایط رشد بستگی دارد. نتایج نشان داد که مدیریت انرژی در سطح مزرعه می تواند بهره وری انرژی و کارایی اقتصادی را بهبود بخشد. بنابراین، SRI بیش ترین بهره وری را از نظر انرژی دارا بود. به نظر می رسد منابع انرژی تجدیدپذیر یکی از راه حل های کارامد و موثر برای توسعه پایدار انرژی و پیشگیری از آلودگی های زیست محیطی در ایران می باشد. 

Keywords:

Oryza sativa , SRI , بیلان انرژی , محیط زیست , مستندسازی