منصور چترنور - کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
مهدی همایی - گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
صفورا اسدی کپورچال - گروه علوم خاک، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت
محمد محمودیان شوشتری - گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز

بیان کمی ویژگی های هیدرولیکی خاک نقش مهمی در پیش­گیری از ورود آلاینده­های هیدروکربنی به خاک و آبهای زیر زمینی دارد. به منظور بررسی رفتار هیدرولیکی پرکلرواتیلن به عنوان یک آلاینده­ی سمی کلردار در خاک، منحنی­های نگهداشت پرکلرواتیلن و آب در خاک بدست آمد. سپس هدایت هیدرولیکی اشباع برای این دو سیال به روش بار ثابت تعیین که مقدار آن برای آب و پرکلرواتیلن به ترتیب ۲۷/۳۹۵ و ۸۴/۴۱۰ سانتی متر بر روز بدست آمد سپس پارامترهای مدل­های نگهداشت ون­گنوختن، بروکس-کوری و کوسوگی بدست آمد. هدایت هیدرولیکی غیر اشباع به عنوان تابعی از پتانسیل ماتریک خاک بر پایه­ی مدل­های معلم-ون­گنوختن، معلم­- بروکس­-کوری و معلم-کوسوگی تعیین شد. دقت مدل­ها به ­وسیله­ی آماره­های خطای ماکزیمم، ریشه میانگین مربعات خطا، ضریب تعیین، کارایی مدل و ضریب جرم باقیمانده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای سیال پرکلرواتیلن، مدل ون­گنوختن نسبت به دو مدل دیگر از دقتی بیشتر برخوردار است. مقدار پارامترهای توزیع تخلخل و نقطه ورود هوا در سیستم دو فازی آب-هوا نسبت به پرکلرواتیلن-هوا کاهش یافت. این رفتار به دلیل لزوجت و مقاومت بیشتر آب نسبت به پرکلرواتیلن در برابر جریان است. به این مفهوم که زهکشی آب نسبت به پرکلرواتیلن از محیط متخلخل به مکش بالاتری نیاز دارد. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که در یک مقدار معین از فاز مایع، آب نسبت به پرکلرواتیلن نگهداشت بیشتری دارد. به دلیل لزوجت کمتر پرکلرواتیلن، هدایت هیدرولیکی اشباع و غیر­اشباع محیط متخلخل برای پرکلرواتیلن بیشتر از آب است. سیال پرکلرواتیلن با توجه به هدایت هیدرولیکی بیشتر و نگهداشت کمتری که نسبت به آب دارد، در صورت ورود به محیط متخلخل حرکت سریع­تری به سمت آب­های زیر زمینی خواهد داشت.

مدل های هیدرولیکی خاک, منحنی نگهداشت خاک, هدایت هیدرولیکی غیر اشباع خاک