اسماعیل فلاحی - دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز
فاطمه رستگاری پور - دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه

مدیریت کارای استفاده از منابع در تولید کشاورزی، نقشی کلیدی در فرایند توسعه ی پایدار ایفا می کند. در این راستا، هدف پژوهش حاضر تعیین میزان بهینه ی اقتصادی مصرف آب و نهاده های آلاینده ی محیط‎زیست در تولید گندم در دشت سیدان- فاروق شهرستان مرودشت است. داده های مورد نیاز، به صورت مقطعی و مربوط به سال زراعی ۹۰-۱۳۸۹ بوده که از تکمیل پرسش نامه و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای گردآوری شد. یافته های حاصل از این بررسی حاکی از این است که بهره بردارن گندم کار، نهاده ی آب و نهاده ی آلاینده ی کود اوره را بیش تر از حد بهینه ی اقتصادی استفاده کرده اند. دلیل اصلی استفاده ی بی رویه از آب را بایستی به شیوه ی آبیاری غالب منطقه منتسب دانست، ازاین‎رو به جای توسل صرف به ابزارهای قیمتی در مدیریت مصرف آب، که براساس تجربه در منطقه ی مورد بررسی عمدتا ناکارا بوده است، استفاده از سیستم های نوین آبیاری با راندمان بالاتر توصیه می شود. در مورد نهاده ی کود اوره نیز اگرچه فرایند هدفمند کردن یارانه ی نهاده های تولید، اثرات مفیدی در راستای بهینه سازی مصرف این نهاده داشته، اما پیروی کشاورزان از نظام مرسوم مصرف نهاده و نهادینه شدن الگوی مصرفی نادرست هم چنان سبب به کارگیری بیش از حد این نهاده ی آلاینده ی محیط‎زیست شده است. بر این اساس، پیشنهاد می شود درادامه ی روند واقعی سازی قیمت های نهاده با توجه به حاشیه ی سود معقول برای کشاورزان، اقدامات ترویجی در قالب تدوین برنامه های کودی یا راهبردهای دیگر و نیز جایگزینی کودهای آلی به منظور کاهش مصرف نهاده های آلاینده ی محیط‎زیست پیگیری شود. علاوه بر این، نهاده های کود فسفات و سم در حد بهینه استفاده شده است.

مصرف بهینه ی اقتصادی, محیط‎زیست, نهاده ی تولید, کشاورزی, گندم