محبوب بابایی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
حمید جلالیان - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
حسن افراخته - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

طی دو دهه اخیر روستاهای پیرامون دریاچه ارومیه بعلت کاهش سطح آب دریاچه و محدودیت برداشت آب کشاورزی دچار تغییر و تحول اساسی هم از نظر درآمد کشاورزی و هم از نظر ساختار جمعیت شده اند. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر تاب آوری معیشت روستایی در این ناحیه بوده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و براساس روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، ۲۱۰۱ خانوارهای روستاهای پیرامون دریاچه ارومیه در محدوده شهرستان ارومیه است . حجم نمونه ۳۶۳ خانوار است که با انتساب متناسب با جمعیت هر روستا و با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آنها به تایید پانلی از متخصصان رسید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (۸۲۰.) در حد مطلوب تایید شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مقایسه میانگین با آزمون T-Test و تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) در نرم افزار SPSS.۲۲ انجام شد. نرمال بودن داده ها و تعیین نوع آزمون آماری با آزمون کلموگوروف- اسمیرنوف مشخص شد و رابطه بین تاب آوری معیشتی و سرمایه های معیشتی با ضریب همبستگی اسپرمن به دست آمد. نتایج نشان داد که نه مولفه (۳ مولفه در بعد اقتصادی، ۲ مولفه در بعد اجتماعی، ۲مولفه در بعد کالبدی و محیطی و ۲ مولفه در بعد نهادی- سازمانی) اثرگذار هستند. میانگین مطلوبیت عددی عوامل تاب آوری معیشت در جامعه هدف مورد مطالعه نشان می دهد که عامل اقتصادی در رتبه اول (۴.۱۸)؛ عامل کالبدی- محیطی در رتبه دوم (۴.۱۱)؛عامل نهادی- سازمانی در رتبه سوم (۳.۹۳)؛ و عامل اجتماعی در رتبه چهارم (۳.۸۷)، قرار دارند.

تاب آوری, تاب آوری معیشت, معیشت روستایی, دریاچه ارومیه, تحلیل عاملی اکتشافی