بررسی و تحلیل هسته های عملکردی و تاثیر آن بر تعادل ساختار فضایی شهر(مورد: کلانشهر تبریز)

هدف از ­این پژوهش بررسی تعادل یا عدم تعادل ساختار فضایی کلانشهر تبریز بر اساس هسته­های عملکردی می­باشد. روش تحقیق انجام پژوهش توصیفی و از نوع علی- همبستگی  می­باشد. ابزارگردآوری اطلاعات  و داده­ها به صورت کتابخانه­ای بوده است. داده­ها شامل  فعالیت­های شهری می­باشند که از سرشماری کارگاه­های کشور استخراج شده است. تعداد   شاخص­های  فعالیت­ها ۲۵ مورد بود که در ۵ شاخص اصلی صنعتی- تولیدی، تجاری، اداری- مالی، خدماتی و  تفریحی - گردشگری گنجانده شده است و­این پنج مولفه به عنوان هسته­های عملکردی کلانشهر در نظر گرفته شده­اند. برای تحلیل توزیع هسته­های عملکردی فعالیت­ها و جمعیت در سطح کلانشهر تبریز از روش تخمین تراکم کرنل، برای تحلیل الگوهای فضایی از مرکز میانگین و بیضی انحراف معیار، برای مدلسازی همبستگی­های فضایی از رگرسیون وزنی جغرافیای و رگرسیون حداقل مربعات استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که الگوهای فضایی هسته­های عملکردی به صورت تک هسته ای می باشد و ساختار فضایی شهر تبریز به صورت تک قطبی و تمایل به مرکز شهر می باشد. شهر تبریز در سیر تحول خود هنوز با شکل گیری کلانشهر چند هسته ای فاصله زیادی دارد و هسته های فرعی هنوز نتوانسته­اند در جذب فعالیت­ها و جمعیت موفق عمل کنند. نتایج همبستگی فضایی نیز نشان می­دهد که ارتباط مثبتی بین هسته­های عملکردی و توزیع جمعیت وجود دارد و تقویت هسته های عملکردی باعث تمرکز جمعیت به ویژه در مرکز شهر خواهد شد.  

Keywords:

هسته های عملکردی , ساختار فضایی , کلانشهر , تبریز