جواد یوسفی - گروه مدیریت جهانگردی / دانشگاه پیام نور

جاذبههای گردشگری یکی از مهمترین عناصر در برنامهریزی توسعه گردشگری به شمار میآیند به طوری که پیشرفت گردشگری و صنایع وابسته به آن در گرو جاذبههاست. از این رو مطالعه و ارزیابی جاذبههای گردشگری برای مدیریت هر چه بهتر صنعت گردشگری منطقه ضروری است. بنا به اهمیت موضوع در این پژوهش وضعیت برخی از مهمترین جاذبههای تاریخی شهر بیرجند مورد ارزیابی قرار گرفت. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از جهت ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و مقیاس سنجش طیف لیکرت پنج گزینهای میباشد. جامعه آماری گردشگران شهر بیرجند است که از میان آنها تعداد ۱۰۶ نفر به عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده از آزمون ویلکاکسون، بین میانه اهمیت و عملکرد جاذبهها از دیدگاه گردشگران تنها در «عمارت اکبریه» و «مسجد جامع چهار درخت» شکاف معنیداری وجود ندارد. از میان ۱۳ اثر تاریخی مورد مطالعه، جاذبههای «حسینه نواب»، «خانه آراسته، عمارت معصومیه» و «عمارت رحیم آباد» از نظر اهمیت به ترتیب در رتبههای ۱ تا ۳ قرار گرفتند و از جهت عملکرد، سه جاذبه «خانه آراسته»، «عمارت شوکتآباد»، و «حسینیه نواب» بیشترین رضایت گردشگران را ایجاد کردهاند. نتایج تحلیل            اهمیت – عملکرد نیز نشان داد جاذبههای «عمارت رحیمآباد»، «پست قدیم»، «مدرسه شوکتیه» و «عمارت معصومیه» به دلیل اهمیت بالا و عملکرد ضعیف باید در اولویت توجه در برنامهریزی توسعه گردشگری قرار گیرند و سازمانهای دولتی متولی باید در بودجهبندی و تخصیص منابع برای این جاذبهها اولویت راهبردی و عملیاتی قائل شوند. در مورد جاذبههای عمارت اکبریه، خانه شریف، مسجد جامع چهاردرخت، ارگ کلاهفرنگی، ارگ بهارستان و قلعه بیرجند که اهمیتشان کم ارزیابی شدهاست مهمترین راهبرد برای دستاندرکاران اطلاعرسانی و تبلیغات برای معرفی هر چه بهتر این جاذبهها توصیه میشود.

جاذبه, گردشگری, ارزیابی, تحلیل اهمیت – عملکرد, بیرجند