محمد مهدی حسین زاده - هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
سمیه خالقی - تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین
میلاد رستمی - دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

    تغییرات کانال رودخانه، فرسایش کناره­ای و رسوب گذاری کناره ای، فرآیند­های طبیعی رودخانه­های آبرفتی هستند که باعث تخریب زمین­های کشاورزی اطراف و خسارت به تاسیسات انسانی اطراف رودخانه می شود. هدف این مقاله برآورد میزان پسروی و فرسایش کرانه­ای در رودخانه گلالی (در بخش خروجی رودخانه از کوهستان در مابین دو روستای گلالی و شیروانه) به منظور ارزیابی تغییرات فعلی (موجود) و بالقوه در فراوانی شکست کرانه (فاکتور ایمنی یا FS) و بار رسوبی حاصل از کرانه رود در دو سناریوی متفاوت ۱۲ و ۲۴  ساعته در سه در بازه مورد مطالعه  با استفاده از مدل  BSTEM می باشد. در این رودخانه هر ساله فرسایش کرانه­ای قابل توجهی بواسطه وقوع سیلاب­های بزرگ رخ می دهد و چون در پایین دست این قسمت سد­های آبخیز داری احداث شده است برآورد فرسایش و میزان رسوب مهم است. نتایج تحلیل مدل نشان می دهد که کل مساحت فرسایش یافته در سناریو اول در بازه­های مختلف به ترتیب در بازه اول ۲۴۴/۰، در بازه دوم ۳۷۲/۰ و در بازه سوم۰۵۴/۰ متر مربع بوده است و در سناریو دوم کل مساحت فرسایش یافته در بازه اول ۲۷۲/۰، در بازه دوم ۱/۰ و در بازه سوم ۰۵۴/۰ بوده است. از نظر پایداری کرانه و ضریب ایمنی (FS) نیز در سناریو اول در هر سه مقطع ناپایدار بوده و ضریب ایمنی کمتر از یک محاسبه گردیده است اما در سناریو دوم و به دلیل تداوم بارش ضریب ایمنی افزایش یافته که در بازه ۱و ۲ نزدیک به یک و در بازه ۳ پایدار شده یعنی به بالای ۱ رسیده است. بنابراین که در نتیجه دخالت حفاظت­های انجام گرفته بر روی کرانه­های فرسایش پذیر، حجم کلی رسوبات فرسایش یافته از کرانه را می توان کاهش داد.

فرسایش کرانه, BSTEM, پایداری کرانه رود, رودخانه گلالی