حبیب احدی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تبریز، اهر، ایران
امیر کریمی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تبریز، اهر، ایران
مقصود بشارتی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تبریز، اهر، ایران
وحید واحدی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، مغان، ایران
نامدار کامرانی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تبریز، اهر، ایران

حفظ توان باروری در اسپرم منجمد شده دارای اهمیت بسیار بالایی می ­باشد. به ­منظور بررسی اثر عصاره درمنه ­(Artemisia incana) بر انجماد اسپرم، سطوح مختلف عصاره گیاه مذکور ­(۰، ۲، ۴، ۶، ۸، ۱۰و۱۲ میلی­ لیتر بر دسی­ لیتر) پس از استخراج به منی رقیق­ شده با محیط حاوی بافر سیترات اضافه گردید. پس از خنک ­سازی، منی در پایوت ­های ۰/۵ میلی لیتری بسته بندی شده و تا زمان ارزیابی خصوصیات کیفی در داخل ازت مایع نگه داری شدند. در این پژوهش ۴ تکرار برای هر تیمار در نظر گرفته شد و در هر تکرار برای هر تیمار ۱۰ پایوت منجمد شد. ارزیابی زنده مانی اسپرم با استفاده از رنگ آمیزی ائوزین-نیگروزین نشان داد افزودن عصاره درمنه در سطح ۴ میلی­ لیتر در دسی ­لیتر به رقیق کننده اسپرم گوسفند تاثیر مثبتی در زنده مانی اسپرم داشت. هم ­چنین تست محیط هایپواسموتیک به­ منظور بررسی یکپارچگی غشای پلاسمایی نشان داد که از لحاظ درصدی تیمار ۴ میلی لیتر در دسی لیتر به رقیق­ کننده دارای بالاترین یکپارچگی غشا بود. بالاترین درصد جنبایی کل مربوط به تیمار حاوی ۴ و پایین ترین درصد جنبایی مربوط به تیمار ۱۰ میلی­ لیتر عصاره در رقیق ­کننده بود. بررسی شدت آسیب پراکسیداتیو با اندازه گیری مالون دی آلدهید نشان داد کم ­ترین میزان تولید مالون دی آلدهید مربوط به تیمار دارای ۱۲ میلی ­گرم عصاره بر دسی ­لیتر رقیق­ کننده بود که به­ طور معنی داری نسبت به سایر گروه ­های آزمایشی پایین ­تر بود. با توجه به نتایج آزمایش حاضر به نظر می ­رسد استفاده از عصاره آبی درمنه در سطح ۴ میلی لیتر در دسی ­لیتر رقیق­ کننده دارای اثرات مثبت بر فرآسنجه های کیفی اسپرم پس از انجماد دارد.

انجماد اسپرم, قوچ مغانی, عصاره آبی درمنه