فریبا رادمنش - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه رازی ، کرمانشاه، ایران
نصرالله رستگار پویانی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه رازی ، کرمانشاه، ایران
رسول کرمیانی - مرکز تحقیقات محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه رازی ، کرمانشاه، ایران

مطالعات مربوط به عملکرد ساختارها برای ایجاد ارتباط بین ریخت شناسی و رفتار موجودات بسیار مهم است، اما هنوز هم برای لاک پشت های خشکی زی اطلاعات کمی از جزئیات تشریحی بدن آن ها است. درجاتی از تنوع در استخوان شناسی جمجمه در سایر گونه های دیگر لاک پشت دیده می شود که می تواند در Testudo graeca نیز قابل توجه به نظر برسد. مطالعه حاضر اولین شرح مفصل از اجزای جمجمه Testudo graeca، یا لاک پشت مهمیزدار مدیترانه ای ارائه می دهد که در نواحی مختلف ایران وجود دارد. در این پژوهش از چهار نمونه جمع آوری شده از زیستگاه های منطقه دینور و چهارزبر در استان کرمانشاه استفاده شد. با استفاده از شیوه نامه های رایج برای پاک سازی استخوان ها، جمجمه ها جدا و پاک سازی شد و توسط اسکنر اسکن صورت گرفت و با استفاده از لوپ مجهز به دوربین دیجیتالی عکس برداری انجام شد. جمجمه Testudo graeca دارای ساختاری ویژه استخوانی مشتمل بر ۴۹ (۲۲ جفت و ۵ استخوان منفرد) استخوان است با یک سقف جمجمه صاف، بسیاری از عناصر جمجمه ای به شدت پهن و یک جمجمه عصبی فشرده که احتمالا نتیجه عملکردی ناشی از سبک زندگی است، نتایج نشان می دهد که تنوع خاص در استخوان شناسی جمجمه مانند ابعاد، شکل، محل قرار گیری و مفصل بندی می تواند تاثیر در رفتار تغذیه ای جانور داشته باشد.

Testudo graeca, استخوان شناسی, جمجمه, استان کرمانشاه, ایران