روح الله برزگر - گروه شیلات، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
مسعود فرخ روز - گروه شیلات، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
حسین خارا - گروه شیلات، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
علیرضا شناورماسوله - موسسه تحقیقات بین المللی تاس ماهیان دریای خزر، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
محدثه احمدنژاد - پژوهشکده آبزی پروری آب های داخلی، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرانزلی، ایران

گیاه حنا (Lawsonia inermis) حاوی ترکیباتی نظیر کربوهیدرات ­ها، پروتئین­ ها، فلاونوئیدها، تانن­ ها، فنول ­ها، آلکالوئیدها، ترینوئیدها، کوئینون­ ها، کومارین ­ها، گزانتون­ ها و اسیدهای چرب است. در تحقیق حاضر، اثرات ضدعفونی­ کنندگی عصاره گیاه حنا در مقایسه با سولفات مس (CuSo۴.۵H۲O) و تاثیر بر بافت آبشش و کبد تاس ماهی سیبری (Acipenser baerii) بررسی شد. ۵۰۰ قطعه تاس ماهی سیبری ۱۵ گرمی انتخاب شدند. ابتدا LC۵۰ و سپس میزان حداکثر غلظت مجاز (MAC) عصاره گیاهی حنا تعیین شد. آنگاه، ۶ تیمار، هر یک با ۳ تکرار طراحی شدند. در تیمارهای ۱ تا ۴، مقادیر MAC و هم چنین، ۲۵%، ۵۰%، و ۷۵% از MAC و در تیمار ۵ از سولفات مس به میزان ۰/۰۷ میلی ­گرم در لیتر استفاده شد. تاس ماهیان سیبری برای مدت ۴ روز (۹۶ ساعت) تحت تاثیر ترکیبات با غلظت­ های تعیین شده قرار گرفتند. بار باکتریایی و قارچی آبشش و پوست با کشت نمونه به ترتیب در محیط­ های کشت TSA و SDA شمارش شد. بررسی آسیب ­های بافتی پس از تهیه مقاطع بافتی از بافت آبشش و کبد ماهی انجام گردید. نتایج نشان داد که از نظر بار باکتریایی و قارچی پوست و آبشش پس از سولفات مس، بهترین (کم ترین) مقادیر در تیمارهای ۲ (%۲۵ MAC value حنا) و ۳ (%۵۰ MAC value حنا) مشاهده شد. از نظر ضایعات بافت آبشش و کبد، کم ترین آسیب بافتی در تیمارهای ۲ (%۲۵ MAC value حنا) و ۳ (%۵۰ MAC value حنا) مشاهده شد و سایر تیمارها دارای بیش ترین ضایعات بافتی بودند. به طور کلی، می توان نتیجه گرفت که تیمارهای ۲ (%۲۵ MAC value حنا) و ۳ (%۵۰ MAC value حنا) می ­توانند جایگزین مناسبی برای سولفات مس باشند.

گیاه حنا (Lawsonia inermis), سولفات مس (CuSo۴.۵H۲O), تاس ماهی سیبری (Acipenser baerii), بافت شناسی, بار باکتریایی و قارچی