مهرناز مبینی کشه - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
عمار صالحی فارسانی - شرکت آبزی اکسیر کوثر، سازمان اقتصادی کوثر، تهران، ایران
مهدی شمسایی مهرجان - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
سید پژمان حسینی شکرابی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

این مطالعه به منظور تغییر جنسیت ماهیان قزل آلای رنگین کمان ماده به نر با تجویز خوراکی هورمون ۱۷-آلفا متیل تستوسترون انجام شد. برای این منظور تعداد ۱۲۰۰۰ قطعه لارو ماهی قزل آلا از شروع تغذیه فعال به مدت ۶۰ روز با خوراک حاوی ۰ (شاهد)، ۰/۵، ۱، ۱/۵ و ۲ میلی گرم هورمون در کیلوگرم خوراک تغذیه شدند. شاخص های رشد و بازماندگی در تیمارهای مختلف طی این بازه زمانی ارزیابی شد. علاوه­ بر این تیمارها تا زمانی که غدد جنسی آن ها رشد یافته و به مرحله تکثیر برسند، با غذای تجاری فاقد هورمون به مدت ۱۸ ماه تغذیه شدند. تغییر جنسیت ماهیان با نمونه برداری از باله دمی ۱۲۰ قطعه بچه ماهی (میانگین وزن ۲ گرم) توسط پرایمرهای اختصاصی طراحی شده و انجام آزمایش PCR صورت گرفت. نتایج مربوط به فاکتورهای رشد بچه ماهیان نشان داد که اختلاف معنی داری در این شاخص ها در بین تیمارها وجود ندارد (۰/۰۵P). با کالبدگشایی مولدین و مشاهده مستقیم اندام های جنسی با افزایش غلظت هورمون از غلظت ۰/۵ به ۲ میلی گرم در کیلوگرم نسبت تغییر جنسیت مولدین ماده به نر افزایش یافت (۰/۰۵>P). نتایج این مطالعه نشان داد که بالاترین نسبت مولدین نر XX (۹۶/۰±۱/۰ درصد) در ماهیان تغذیه شده با غلظت ۲ میلی گرم هورمون ۱۷-آلفا متیل تستسترون در کیلوگرم خوراک حاصل شد. هم چنین آزمون PCR از اختصاصیت لازم جهت شناسایی تغییر جنسیت بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان به عنوان یک روش غیر تهاجمی برخوردار بود.

هورمون ۱۷-آلفا متیل تستوسترون, تمام ماده, نر XX, واکنش زنجیره ای پلی مراز