محمدرضا بیابانی - مرکز تحقیقات ابریشم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
علی خضریان - مرکز تحقیقات ابریشم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
یوسف خیرخواه رحیم آباد - مرکز تحقیقات ابریشم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
فتح اله شهبازی - مرکز تحقیقات ابریشم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
سیده خیرالنسا طیب نعیمی - مرکز تحقیقات ابریشم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
رضا صورتی زنجانی - مرکز تحقیقات ابریشم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
بیژنگ جلوه زیده سرائی - مرکز تحقیقات ابریشم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
علیرضا صیداوی - گروه علوم دامی، دانشکده علوم کشاورزی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
محمدرضا پورقاسمی - گروه علوم دامی، دانشکده علوم کشاورزی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

پژوهش حاضر به منظور مقایسه توان تولیدی شش هیبرید تجاری داخلی با چهارده هیبرید تجاری وارداتی در مرکز تحقیقات ابریشم کشور انجام گردید. در این بررسی ۳ تکرار به میزان نیم گرم از هر جعبه تخم نوغان از ابتدای خروج تخم از سردخانه توزین در پاکت ­های مخصوص تفریخ قرار داده شد. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت و داده ها تحت برنامه Graphpad Prism و Minitab تجزیه و تحلیل شدند. به منظور آنالیز تجزیه واریانس از روش ANOVA و برای مقایسه میانگین از روش آزمون Tukey استفاده گردید. بر طبق نتایج هیبریدهای ۸۷۱*۸۷۲ و ۱۰۴*۱۰۳ با حدود ۹۸/۵ درصد تفریخ در تخم ­ها بهترین هیبریدهای جمعیتی بودند (۰/۰۵>p ). وزن کل پیله استحصالی در هیبریدهای Q*B با ۹/۶۶۷ و L*OR و QA*BB با ۶۶۳ گرم در گروه برتر قرار داشتند (۰/۰۵>p ). هم چنین نتایج نشان داد که اختلاف وزن متوسط قشر ابریشمی در هیبریدهای ۸۷۲*۸۷۱، ۱۵۴*۱۵۳، S*M و ۱۰۳*۱۰۴ در گروه، افزایش معنی داری را داشتند (۰/۰۵>p ). در مورد صفت تولید پیله به ازای ده هزار لارو هیبریدهای ۱۵۴*۱۵۳، ۸۷۲*۸۷۱وS*M، به ترتیب بهترین تولید پیله را  دارا بودند (۰/۰۵>p ). در ویژگی تعداد پیله در لیتر هیبریدهای S*M و ۸۷۲*۸۷۱ با کم ترین تعداد پیله در یک لیتر به عنوان بهترین گروه در این صفت بودند. نتیجه گیری کلی از این تحقیق نشان می ­دهد که هیبریدهای داخلی در بسیاری از صفات اقتصادی مطرح در زمینه پرورش کرم ابریشم همسطح و یا بهتر از هیبریدهای وارداتی بوده و می ­توان از آن ها به عنوان جایگزین مناسبی در این صنعت در ایران استفاده نمود.

ارزش اقتصادی, نوغانداری, هیبرید تجاری داخلی, هیبرید تجاری وارداتی