سئودا حسین زاده - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
آرش جوانمرد - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
شیرین محمودی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
جواد قهاری - اداره کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی، تبریز، ایران
محمد حسین بنابازی - موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

در سیستم پرورش، اغلب یک جنس ارزش بیش ­تری از جنس دیگر دارد. هدف از پژوهش حاضر، استفاده از تفاوت واریانت های نوکلئوتیدی اختصاصی بین ژن های آمیلوژنین X و Y، برای تعیین جنسیت در علف ­خوران وحشی و اهلی (گوسفند، بز، گاو و گوزن) بود. بدین ­منظور، از تعداد کل ۵۹ حیوان مورد مطالعه نمونه خون و سرگین تهیه شد و سپس استخراج DNA ژنومی توسط کیت تجارتی و براساس دستورالعمل الحاقی آن صورت پذیرفت. آغازگرهای مورد مطالعه، براساس مناطق محافظت شده در توالی ژن آمیلوژنین در بانک ژن و مطابق مرور منابع انجام شده انتخاب و سنتز گردید. متعاقبا، واکنش زنجیره پلی­مراز طبق پروتکل های استاندارد موجود بهینه سازی شد. نتایج پژوهش حاضر، وجود تفاوت الگوی باندی بین جنس نر و ماده را نشان داد. اندازه باند تکثیر شده توسط آغازگرهای یکسان، بسته به نوع گونه و هم ­چنین نژاد، داخل هر گونه متغیر بود اما الگوی تفکیکی تقریبا مشابهی را بین نر و ماده ایجاد می­ کرد. هم ­چنین، الگوهای الکتروفورزی، در بعضی گونه ها به ­طور اجتناب ناپذیری همراه یک باند کاذب بود که خوشبختانه در پروسه تعیین جنسیت اختلال ایجاد نمی کرد. تخمین اندازه موثر جمعیت از روی نتایج حاصل در گوزن نشان داد تعداد نرها کم ­تر از حد معقول بود چراکه باید نسبت نر وماده در زمان جفتگیری متناسب باشد (معمولا بسته به نژاد و سن گوزن نسبت ۴(نر) به ۱۲ (ماده) است). در نهایت تفاوت واریانت های نوکلئوتیدی اختصاصی بین ژن های آمیلوژنین را می ­توان ابزاری مناسب برای پیش انتخاب و شناسایی جنسیت دانست.

تعیین جنسیت, ژن آمیلوژنین, واکنش زنجیره پلی مراز, علف خواران