رضا نشاگران همت آبادی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
قباد عسگری جعفر آبادی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران
ناصر امام جمعه کاشان - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی امین افشار - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

 در این مطالعه از ۱۱۱۵۴۳ رکورد روز آزمون تولید شیر زایش اول با سه بار دوشش در روز طی سال ­های ۱۳۶۲ الی ۱۳۹۵ مربوط به ۱۴۲ گله موجود در اطلاعات مرکز اصلاح نژاد استفاده شد. حیوانات مورد مطالعه دارای ۱۰ رکورد روز آزمون بودند. متغیرهایی از ترکیب: گله-سال-فصل زایش به ­عنوان اثر تصادفی و گله- ماه آزمون- سن در زمان رکوردگیری به ­عنوان اثر ثابت ایجاد شد. میانگین تولید شیر در اقلیم گرم و خشک بیش ­تر از اقلیم گرم و مرطوب بود. میانگین درصد چربی و پروتئین شیر در اقلیم گرم و خشک بیش­ تر از اقلیم گرم و مرطوب بود اما صفات مربوط به سلول های سوماتیک در اقلیم گرم و مرطوب بیش ­تر بود. واریانس فنوتیپی تولید شیر در مناطق گرم و خشک نسبت به مناطق گرم و مرطوب در تمامی ده رکورد بیش ­تر بود. میزان واریانس فنوتیپی درصد چربی شیر در منطقه گرم و خشک در روز آزمون های اول، دوم، پنجم و ششم بیش ­تر از منطقه گرم و مرطوب بود. میانگین واریانس ژنتیکی افزایشی درصد چربی شیر در منطقه گرم و مرطوب در ۹ رکورد بیش ­تر از منطقه گرم و خشک بود. واریانس فنوتیپی درصد پروتئین شیر منطقه گرم و خشک در تمام روز آزمون ها بیش ­تر از منطقه گرم و مرطوب بود. نتیجه این­ که، اثر متقابل ژنوتیپ و محیط موجب تغییر رتبه­ بندی گاوهای نر در گله­ های پر تولید، تولید متوسط و کم تولید می ­شود. به ­عبارت دیگر، گاوهای نری که در گله­ های پر تولید ارزش اصلاحی بالایی دارند، امکان دارد در گله ­های کم تولید، عملکرد مورد انتظار را نداشته باشند.

اقلیم و فصل زایش, پارامترهای ژنتیکی, سلول های سوماتیک, اثر متقابل ژنتیک و محیط