مژگان اسداللهی - گروه تنوع زیستی و مدیریت اکوسیستم ها، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
فراهم احمدزاده - گروه تنوع زیستی و مدیریت اکوسیستم ها، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
حسین محمودی - گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

در حال حاضر یکی از مهم ­ترین معضلات کشاورزان و دامداران استان مازندران، تعارض با حیات ­وحش است که منجر به آسیب­ های گوناگونی از جمله خسارات جانی و مالی (تلفات دام و محصولات­ کشاورزی) برای انسان و خطر انقراض برای حیات ­وحش در نتیجه­ کشتارحیات ­وحش از سوی کشاورزان زیان­ ­دیده می ­شود. تعارض میان انسان و حیات ­وحش می­ تواند منجر به دلسردی کشاورزان از فعالیت­ های کشاورزی و دامداری شده و نرخ مهاجرت از روستا به شهر و هم­ چنین نرخ انقراض حیات ­وحش را افزایش دهد. برای مدیریت کارآمد تعارض، نیاز به شناسایی حضور واقعی تعارض، نوع، اندازه و شدت آن است. بر همین اساس، پژوهش حاضر، با مطالعه بر روی ۲۰۰ کشاورز و دامدار در استان مازندران با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه­ حضوری در ۷ ایستگاه (کجور، هزار­­جریب، دودانگه، چهار­­­­­­باغ،­ تنکابن، آمل و بابل)، نشان می ­دهد که اکثر آن ­ها (جز ۱۹ نفر) به نوعی در تعارض با حیات ­وحش قرار دارند. نتایج نشان داد که بیش­ ترین تخریب محصولات کشاورزی (برنج ۹۱ درصد، غلات ۹۵/۹ درصد، درختان ۵۲/۹ درصد، صیفی ­جات و سبزیجات ۸۶ درصد) توسط گراز و بیش ­ترین تلفات دام (گوسفند ۸۴/۳۴ درصد، بز ۶۶/۸ درصد، گاو ۵۶/۸ درصد) توسط حمله گرگ است. اطلاعات حاصل از این پژوهش در رابطه با شناسایی گونه ­های پر تعارض با کشاورزان و دامداران می­ تواند در مدیریت تعارض میان انسان و حیات ­وحش با تمرکز بر روی نوع گونه و نوع محصولات مورد استفاده قرار گیرد.

تعارض انسان, حیات وحش؛ مدیریت حیات وحش؛ کشاورزی؛ مازندران