شادی وکیلی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم زیستی، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین- پیشوا، ایران
مریم عیدی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم زیستی، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین- پیشوا، ایران
آریا اشجع اردلان - گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریا، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

این مطالعه به ­منظور بررسی شکل و خصوصیات ریخت ­شناسی اتولیت­ های تعدادی از ماهیان اقتصادی آب ­های فریدون­ کنار انجام گردید.در این تحقیق، ۱۲ گونه از ماهیان تجاری آب ­های فریدون­کنار تهیه و خصوصیات بیومتریک آن­ ها مورد بررسی و اتولیت ساجیتای آن­ ها خارج شد. این گونه ­ها متعلق به خانواده های کپورماهیان شامل ماهی کپور نقره ­ای (Hypophthalmichthys molitrix)، ماهی کپورعلف­ خوار (Ctenopharyngodon idella)، ماهی کپورمعمولی (Cyprinus carpio)، ماهی سیم (Abramis brama)، ماهی سفید (Rutilus kutum)، ماهیکپورسرگنده(Hypophthalmictys nobilis)، خانواده کفال ماهیان شامل ماهی کفال پوزه باریک (Chelon saliens)،خانواده اردک ­ماهیان شامل اردک ­ماهی (Esox lucius)، خانواده سوف­ ماهیان شامل ماهی سوف معمولی (Sander luciopera)، خانواده شگ ­ماهیان شامل ماهی کیلکا آنچوی (Clupeonella engrauliformis) و ماهی کیلکا زالون (Clupeonella grimmi) و از خانواده آزادماهیان ماهی قزل ­آلای رنگین­کمان (Oncorhynohus mykiss) بودند. سپس، شکل، طول، عرض و ضخامت اتولیت­ های راست و چپ بررسی شد. نتایج نشان دادند بزرگ­ ترین اتولیت با طول ۸/۲۷ میلی ­متر متعلق به گونه Chelon saliens و کوچک ­ترین اتولیت با طول ۲/۱۵ میلی ­متر متعلق به گونه Hypophthalmichthys molitrix بودند. از آن­ جایی­ که این ماهی ­ها  بزرگ ­ترین و کوچک ­ترین ماهی های مورد مطالعه نبودند، پس ارتباط معنی­ داری بین اندازه ماهی و اتولیت نشان داده نشد. شکل و اندازه اتولیت در این چند خانواده بسیار متنوع بود و در دو گونه از جنس Clupeonella شامل lupeonella engrauliformis وClupeonella grimmi یکسان بود. بنابراین، ریخت­ شناسی اتولیت­ ها نقش مهمی در شناسایی گونه­ های نزدیک دارد.

اتولیت, کپورماهیان, اردک ماهیان, سوف ماهیان, شگ ماهیان, کفال ماهیان, آزادماهیان, فریدون کنار