محمد صادقپور - دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا دانشگاه شهید مطهری تهران

با توجه به افزایش تمایل به جرم در میان اطفال و نوجوانان و همچنین پرهزینه و کم فایده بودن راهکارهای مجازاتی و نیز حساسیت دوران طفولیت و نوجوانی، باید راه کاهش جرایم اطفال و نوجوانان را در «پیشگیری»جست. خانواده به عنوان اولین نهاد اثرگذار و همچنین عاطفیترین محیط، میتواند هم عامل گرایش اطفال ونوجوانان به بزهکاری باشد هم عامل بازدارنده از آن. میان بزهکاری و عدم رفع نیازهای مادی و معنوی فرزندانرابطه ای مستقیم وجود دارد، اهتمام والدین بر رفع این نیازها، میتواند در ارزشمداری، قانون مداری وهنجارمندسازی فرزندان تاثیری شگرف داشته باشد. از این رو فقه و حقوق اسلامی راهکار حضانت را برای رفع همه-جانبه ی نیازهای آنان ارائه نموده است. حضانت یکی از راهکارهای پیشگیری اجتماعی رشدمدار است که با دخالتزودهنگام، شرایط گرایش به جرم را کاهش میدهد. در این نوشتار علاوه بر اثبات وجوب تربیت فرزندان بر والدین،به دنبال «اثبات وجوب حضانت»، «حق یا تکلیف بودن آن» و نیز به بررسی «حق ملاقات» و در نهایت به بررسی «تاثیر آن بر پیشگیری از جرم» خواهیم پرداخت. با توجه به معنای دقیق حضانت در فقه و حقوق اسلامی میتوان ادعا کرد حضانت هم حق است وهم تکلیف،لذا والدین نمی توانند از زیر بار آن شانه خالی نمایند و البته عدم اهتمام به آن، موجب سلب حضانت از آنان می گردد.بنابراین با توجه به نقش پررنگ تربیت و رفع نیازهای حیاتی فرزندان در مسئلهی حضانت، می توان گفت که رعایتدرست حضانت از جانب والدین می تواند نقش موثری بر پیشگیری از جرایم اطفال و نوجوانان داشته باشد.

حضانت، پیشگیری، بزهکاری، اطفال و نوجوانان