عبدالرحمان دیناروند - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه شهید بهشتی
حمید ندیمی - استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی
علی علایی علایی - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی

مقاله حاضر به منظور بهبود بخشیدن به آموزش طراحی معماری در سطوح پایه تحقیق و نگاشته شده است که اهمیت ویژه ای برای مدارس معماری دارد. تمرکز این نوشته بر آموزش مشارکتی است که به اعتقاد نگارندگان می تواند بسیاری از اهداف مورد نظر برنامه ریزان آموزشی در دروس پایه طراحی معماری را محقق کند. یادگیری مشارکتی یکی از روش های یادگیرنده محور و مبتنی بر نظریه های نوین سازنده گرایی است. در پژوهش حاضر محور اصلی پاسخ گویی به این پرسش است که: «کدام یک از رویکردهای یادگیری مشارکتی برای به کارگیری در آموزش مقدمات طراحی معماری مناسب تر است؟». برای رسیدن به پاسخ، ابتدا اصول حاکم بر روش یادگیرنده محور بررسی شد و سپس ادبیات و پیشینه پژوهش در حوزه یادگیری مشارکتی و کاربرد آن در آموزش معماری مرور شد. با توجه به پرسش این پژوهش، لازم بود که اهداف دروس مقدمات طراحی معماری شناخته شود. برای این منظور، به دو منبع مراجعه شد: ۱) سر فصل دروس پایه طراحی معماری در دانشگاه های ایران و سایر کشورها که حاوی اهداف برنامه ریزان آموزشی است، ۲) تجربیات عملی و دستاوردهای پژوهشی معلمان دروس مقدمات طراحی معماری. این پژوهش از نوع توصیفی و روش کار تحلیل محتوا بوده است. نتیجه بررسی انجام شده در دو منبع فوق گویای این واقعیت است که «پرورش خلاقیت، افزایش اعتماد به نفس، کشف توانمندی های دانشجو، و نیز برقراری تعاملی سازنده بین معلم و شاگردان»، از اهداف و وظایف مهم دروس مقدمات طراحی معماری در مدارس معماری است. نظر به اینکه در سیاست گذاری آموزشی دروس پایه، پرورش بر آموزش تقدم مرتبه دارد، دستیابی به اهداف دروس مقدمات طراحی معماری مستلزم اتخاذ رویکرد و روش های اثربخش و متناسب با این سیاست گذاری است. پژوهش حاضر معطوف به این نتیجه است که از میان رویکردهای مختلف یادگیری مشارکتی، رویکرد همیارانه که گرایش پرورشی قوی تری دارد، برای به کارگیری در آموزش مقدمات طراحی معماری اثربخش تر و مناسب تر خواهد بود.

آموزش معماری, پرورش معمار, یادگیرندهمحوری, رویکردهای یادگیری مشارکتی