ئه سرین محمودپور - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران
زهره عبدی دانشپور - استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی

گذار از دوره صنعت مبتنی بر شیوه تولید ماده  پایه به دوره دانش مبتنی بر شیوه تولید دانش  پایه منجر به تغییر پایه های اقتصاد در شهرها و شکل گیری اقتصاد دانش، در آستانه سده بیست و یکم شده است. اقتصاد دانش، که بر پایه تولید، توزیع، و استفاده از دانش و اطلاعات است و هدف آن تولید و عرضه خدمات بر پایه فعالیت های مبتنی بر دانش است، فضاهای نوینی را در شهرها می طلبد که با فضاهای مورد نیاز شیوه تولید ماده  پایه متفاوت است. شیوه تولید دانش  پایه مکان های دانش در شهرها را برای تبادل اندیشه و تبدیل اندیشه به فراورده ها، خدمات، و راه حل های نوآورانه می طلبد. ایجاد مکان های دانش فرایندی طولانی و پیچیده است و عوامل گوناگونی عملکرد آن را تحت تاثیر قرار می دهد. با وجود اهمیت این مکان ها در شکل گیری و موفقیت اقتصاد دانش  پایه به مثابه نیروی محرکه توسعه اقتصادی و اجتماعی به ایجاد مکان های دانش در پژوهش، برنامه ریزی، و سیاست گذاری شهر تهران به صورت جدی توجه نشده است و عوامل اثرگذار بر عملکرد آن ها کاووش نشده است. چنین نارسایی ای، به تمرکز هدف این مقاله بر کاووش و وارسی عوامل اثرگذار بر عملکرد مکان های دانش در شهر تهران برای ایفای نقش در اقتصاد دانش، انجامیده است.در فرایند کار مقاله، برای دستیابی به هدف مقاله، با به کارگیری روش پژوهش اسنادی و بازبینی سیتماتیک متون، پایه های نظری مرتبط با مکان های دانش و عوامل اثرگذار بر عملکرد آن ها ردیابی و بر پایه آن چارچوبی انگاشتی برای تحلیل عوامل اثرگذار بر عملکرد مکان های دانش پیشنهاد و در مورد مکان های دانش شهر تهران به کارگرفته شده است. داده های مورد نیاز با به کارگیری روش مصاحبه نیمه ساختاریافته با دست اندرکاران پارک های علم و فناوری شهر تهران گردآوری و با روش تحلیل محتوای کیفی استنتاجی در چارچوب رهیافت پژوهش کیفی تحلیل شده است.نتیجه مقاله نشان می دهد که در تهران همسو با تلاش های جهانی برای بهره برداری از فرصت های اقتصاد دانش، کوشش هایی برای توسعه فعالیت های مبتنی بر دانش و فضاهای مورد نیاز این فعالیت ها انجام شده است، که هرچند پراکنده اند و نمی توان این مکان ها را همچون مکان های دانش متاخر در نظر آورد؛ اما با تقویت زیرساخت های تولید دانش، همچون فرصت ردیابی شده در این مقاله و تغییر ماهیت فعالیت واحدهای مستقر در مکان های دانش به فعالیت های نوآورانه، افزایش ظرفیت نوآوری واحدها، تقویت روابط همکاری بین آن ها، و تقویت چارچوب حقوقی پشتیبان فعالیت های دانش  پایه، به همراه تدارک بازار مرتبط با فراورده های نوآور زمینه بهبود عملکرد مکان های دانش و بهره گیری از فرصت های اقتصاد دانش در شهر تهران را فراهم کرد.

اقتصاد دانش پایه, توسعه دانش پایه, مکانهای دانش, چارچوب انگاشتی, برنامه ریزی شهری, شهر تهران