ابوالفضل حاجی ملاحسینی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
عباس بخشنده نصرت - استاد گروه جغرافیای دانشگاه آزاد سمنان
عباس ارغان - استادیار گروه جغرافیا دانشگاه آزاد سمنان
مرتضی فولادی - کارشناس پژوهش دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

مدیریت نادرست بهره برداری بی رویه از خاک خصوصا کشت متوالی گیاهان زراعی در اراضی کشاورزی حوضه آبخیز چهل چای سبب کاهش بازده اقتصادی این اراضی شده است به این ترتیب لزوم تجدید نظر در مدیریت کاربری اراضی زراعی یکی از راه کارهای مناسب افزایش درآمد حوضه های آبخیز می باشد لذا به منظور بررسی اثرات اقدامات مدیریت کاربری اراضی در افزایش درآمدحوضه آبخیز از رویکرد مبتنی بر سناریوسازی و سناریوهای مدیریتی استفاده شده است براین اساس و در راستای اهداف مدیریت یکپارچه حوضه آبخیز IWM که دارای ابعاد گوناگون اقتصادی اجتماعی فرهنگی و فیزیکی می ب اشد تنها از بعد اقتصادی و با تاکید بر دو نشانگر اقتصادی هزینه های متغیر و سود ناخالص چهار اقدام مدییرتی تراسبندی آگروفارستریباغ کاری و کشت علوفه با استفاده از قواعد تدوین سناریو و کاربرد GIS درغالب 16 سناریوی مختلف و پس از محاسبه هزینه ها و سود ناخالص هر سناریو در یک دوره زمانی 50 ساله با روش تصمیم گیری چند معیاره MCDM و مقایسه با وضعیت موجود مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است نتایج نشان میدهد که تمامی سناریوهای پیشنهادی به لحاظ افزایش سود ناخالص نسبت به وضع موجود افزایش نشان میدهد اما سناریوی 16 تراس بندی، اگروفارستری باغکاری و کشت علوفه به عنوان بهترین سناریو با افزایش سود ناخالص حوضه معادل 6/4 برابر وضع موجود و سناریوهای 12 باغ+آگروفارستری+تراس بندی ، 13 باغ+آگروفارستری +علوفه و 6 باغ+آگروفارستری به عنوان دسته سناریوهای برتر انتخاب شده است. اما نکته قابل توجه این که سناریوی شماره 3 باغکاری به تنهایی موجب افزایش سود ناخالص حوضه معادل 4/6 برابر وضعیت موجود می شود و در تمامی سناریوهای برتر یکی از ارکان اصلی افزایش درآمد می باشد.

سناریوهای مدیریتی، کاربری اراضی، سود ناخالص، استان گلستان