محمدجواد نوری - دانشگاه تهران، دانشکده شهرسازی، مربی دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده شهرسازی، مربی
ایرج اعتصام - استاد دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

اولین جرقه های حضور پیاده راه ها در شهرها در دهه های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ میلادی و به منظور حفظ و سامان دهی بافت های تاریخی ایجاد شد. پس از آن با تسلط اتومبیل بر زندگی شهرنشینی و نمایان شدن معضلات ناشی از آن، جنبش های پیاده راه سازی در سراسر جهان در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰م آغاز شد و تا کنون ادامه دارد. در ایران نیز با تاخیر زمانی این جنبش شکل گرفته و در حال حاضر، در بسیاری از شهرها، محورهای شهری به پیاده راه ها تبدیل می شوند؛ اما در این میان محورهایی هستند که پروژه پیاده راه سازی آن ها با شکست مواجه می شود. در این مقاله علل شکست این پروژه ها در ایران شناسایی می شود. پیاده راه هفده شهریور در کلان شهر تهران مورد مطالعه این مقاله است. به منظور شناخت علل شکست این پروژه پیاده راه سازی، برخلاف مطالعات پیشین، این پروژه از دو جنبه محتوایی (کیفیت فضای پیاده راه) و رویه ای (رویه ساخت پیاده راه) تحلیل شده است. در اینجا روش پژوهش تئوری زمینه ای است که در خلال آن با ۱۵ نفر از کسبه، ساکنین محل، و دست فروشان مصاحبه نیمه ساختاریافته شده است. در بعد محتوایی و رویه ای تلاش شده، تا بر اساس مصاحبه ها و اسناد مرتبط با پروژه، کدها، مقوله ها، کلان مقوله ها و مقوله هسته ای شناسایی شود. در بعد محتوایی، کدها حول محور کیفیات محیطی پیاده راه و در بعد رویه ای کدها دال بر معیارهای اخلاقی در چهار مرحله چرخه حیات پروژه (مرحله آغازین، برنامه ریزی، طراحی، اجرا، ارزیابی، و کنترل) هستند. «نبود فهم مشترک از چرخه حیات پروژه در نظام مدیریت شهری» و «کافی نبودن خلاقیت در طراحی و برنامه ریزی پیاده راه» به ترتیب مقوله های هسته ای بعد رویه ای و محتوایی پروژه هفده شهریور هستند که در کنار یکدیگر مهم ترین عوامل شکست پروژه پیاده راه سازی هفده شهریور را شکل می دهند.

پروژه های پیادهراهسازی, محتوای پیادهراه, فرایند پیادهراهسازی, پیادهراه هفده شهریور