سویل ظفرمندی - کارشناس ارشد معماری، دانشگاه هنر تهران، دانشکده معماری و شهرسازی
نادیه ایمانی - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر تهران

 گرایش موسوم به «کلاسیک» یا اصطلاحا «رومی» امروزه در معماری تهران مرسوم شده است. ظاهرا به نظر می­رسد که این نوع معماری، با استفاده­ از عناصر مشابه به معماری نئوکلاسیک غربی در نما، در آن طبقه­بندی قرار می­گیرد.­ بررسی­های دقیق و مطالعات نشان می­دهد که چنین امری اتفاق نیفتاده است و آنچه به چشم دیده می شود برداشت اصیلی نیست. معماری نئوکلاسیک پیش­تر هم در ایران الهام بخش ساختمان های متعددی بوده است. با این حال امروزه خصوصیات آن تغییر یافته است. هدف در این مقاله روشن کردن «چگونگی خصوصیات گرایش موسوم به کلاسیک در معماری معاصر تهران­» است. به این منظور­، در گام نخست اصول کلاسیک ­و نئوکلاسیک غرب و سپس پیشینه معماری نئوکلاسیک در ایران مد نظر قرار گرفت. معماری ایرانی تا دوره­ قاجار روند پیوسته ای داشته است، اما آغاز ارتباطات با غرب در عصر قاجار موجب پدید آمدن سبکی در این دوران می شود که متاثر از « نئوکلاسیک» اروپایی است. در دوره­ پهلوی اول نیز ادامه این تاثیر به دو صورت معماری به سبک نئوکلاسیک اروپایی و نئوکلاسیک ایرانی تداوم یافت. بررسی و مطالعه­ معماری دوره­ قاجار و پهلوی و قیاس آن­ با معماری نئوکلاسیک غرب نشانگر این است که معمار ایرانی­ از عناصر معماری نئوکلاسیک غرب برداشت می کند، برداشتی بومی که تلفیق عناصر معماری نئوکلاسیک با معماری ایرانی را در پی داشته است. بدین گونه با فهم معیارهای کلاسیک و نئوکلاسیک غرب و پیشینه­ آن در ایران، در گام نهایی، برای پاسخ به پرسش اصلی نمونه­های موردی گرایش مذکور از مناطق مختلف تهران، بررسی و مشخص شد که گرایش مذکور در قیاس با معماری نئوکلاسیک غرب و نئوکلاسیک پیشین در ایران برداشتی کاملا ظاهری و بدون هیچ مبنای اصولی است و نسبتی با اصل ندارد و خاستگاه آن مد، سوداگری، و کالا شدن معماری، بدون توجه به معماری بومی ایرانی است.   

معماری کلاسیک, نئوکلاسیک, مد, تهران