محمد فرضیان - استادیار دانشکده معماری پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران
عیسی حجت - استاد دانشکده معماری پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران

هر اثر معماری امیخته ای است از ماده و معنی که بر حسب مورد، یکی بر دیگری رجحان می یابد.در میان انواع معماری، یادمان ها جایگاهی ویژه دارند. یادمان ها بناهایی هستند همه اندیشه، که وظیفه سنگینی در بیان معانی و ارزش ها بر گردن انهاست.در جای جای جهان بناهایی یادکانی مشاهده میگردد که یادآور خاطره دلاوری ها و حماسه های ملت ها برای آیندگان هستند. در ایران نیز یادمانهای دفاع مقدس هر یک به زبانی حماسه هشت سال پایداری در برابر دشمن متجاوز را بازگو میکند. هرچند در پیشینه ی معماری ما بناه۹ای بدون کارکرد به ندرت مشاهده می شود و ارزشها در قالب بناهایی چوه مسجد و سقاخانه و آب انبار و برج- مقبره متجلی می گردیده اند. ولی امروز در عصر رسانه ها پرداختن به معماری یادمانی یکی از ضرورت های فرهنگی به شمار می آیدکه غفلت از ان همچون سکوت در برابر هیاهو و هجمه بیگانگان است. در این مقاله چگونگی بیان مفاهیم، ارزش ها و معانی در اثر معماری و نیز چگونگی ارتباط بنای یادمانی با مکان احداث آن کنکاش خواهد شد. این جستجو پس از مروری بر چنذ اثر داخلی و خارجی، روی سه بنای یادمانی سال های پس از دفاع مقدس متمرکز خواهد شد : ۱. مشهد چمران : محل شهادت دکتر مصطفی چمران – دهلاویه ۲. سیمرغ: یادگاه دانشجویان دانشگاه تهران – پردیس مرکزی دانشگاه تهران. ۳. سروستان یادان ملی دفاع مقدس – تهران. ۴. در این مقاله پس از تشریح سه مکان فوق، نگاهی تحلیلی به مبنای نظری آن ها خواهیم داشت، که در هر یک به شیوه ای سعی در کالبدی کردن مفاهیم تجریدی و عینیت بخشیدن به باورها و ذهنیت هایفرهنگی میدم این مرز و بوم شده است. پایان بخش مقاله تاملی است بر جایگاه مبانی نظری در طراحی بناهای فرهنگی- ارزشی در ایران و تاکید بر لزوم پرداختن بیش از پیش به این امر مهم در مدارس معماری.

معماری یادمان دفاع مقدس موضوع قدس مکان مشخص