تبیین رفتار آکوستیکی و کیفیت منظر صوتی راسته های بازار تبریز مبتنی بر ارزیابی های عینی و ذهنی

منظر صوتی حوزه­ای از مطالعات شهری است که به کیفیت صدای شنیده­شده در فضاهای شهری می­پردازد و متاثر از شاخصه­های متعددی است. یکی از این شاخصه­ها رفتار آکوستیکی فضاست که وابسته به ویژگی­های محیطی فضاست. تراز فشار صوت و زمان واخنش(پایداری صدا پس از تولید صدا) دو مولفه­ای هستند که روشن­کننده رفتار آکوستیکی فضاها هستند. کیفیت ادراکی مناظر صوتی نیز با ارزیابی­های ذهنی مشخص می­گردد. چگونگی اثرگذاری ویژگی­های محیطی در رفتار آکوستیکی راسته­بازارهای بازار تبریز و تاثیر آن در کیفیت مناظر صوتی راسته­بازارها، مسئله­ای است که پژوهش پیش رو به آن می­پردازد. در این تحقیق با اتخاذ روش کمی_کیفی براساس ارزیابی­های عینی، رفتار آکوستیکی راسته­بازارها و عوامل موثر بر آن مشخص شده و با ارزیابی­های ذهنی، مطلوبیت مناظر صوتی راسته­بازارها روشن شده است. ارزیابی­های عینی بر مبنای اندازه­گیری تراز فشار صوت و زمان واخنش و ارزیابی­­ ذهنی بر اساس پرسشنامه توصیفی منظر صوتی انجام پذیرفته است. نتایج نشان داد، فضاهایی مانند راسته­بازارها که در طول آنها فرم کالبدی و مصالح یکسان است، رفتار آکوستیکی ثابتی بروز می­دهند. در صورتی که این تجانس با تغییرات کالبدی از قبیل تغییر در محور فضا و الحاق فضایی به مثابه کاواک همراه باشد، رفتار آکوستیکی و صدای شنیده­شده دستخوش تغییر می­گردد. همچنین با کاهش شدت صدا، آسایش صوتی الزاما افزایش پیدا نمی­کند. حتی در فضاهای آرام شهری که تراز  فشار صوت پایین است، با بروز پدیده اختلاف تراز فشار صوت، آرامش و کیفیت منظر صوتی افت پیدا می­کند. در واقع تبعیت صرف از مقادیر استاندارد برای آرامش صوتی کافی نیست. مقادیر تراز فشار صوت و زمان واخنش که نشان­دهنده رفتار آکوستیکی فضا هستند، می­توانند به­نحوی در ارزیابی افراد از منظر صوتی دخیل باشند، ولی به تنهایی نمی­توانند مبنای سنجش کیفیت منظر صوتی باشند. ویژگی­ها و کیفیات محیطی فضاها از قبیل نورپردازی، میزان ازدحام و جذابیت کالاهای عرضه­شده در راسته­بازار تاثیر مستقیم در خوشایندی منظر صوتی دارد.

Keywords:

منظر صوتی شهر , رفتار آکوستیکی , تراز فشار صوت , زمان واخنش , راسته بازار , بازار تبریز