مهتاب افلاکی - دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران
اسماعیل شبانیان - دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران
زینب داودی - گروه زمین شناسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

حوضه رسوبی ماهنشان- میانه یک حوضه باریک در جنوب شهرستان میانه و خاور شهرستان ماهنشان است که روند ساختارهای اصلی چین و راندگی لایه های سازند قرمز بالایی درون آن با راستای کشیدگی شمال -باختر- جنوب خاور حوضه همخوان است. با توجه به جایگاه این پهنه در مرز گذار میان دو قلمرو تکتونیکی متفاوت گستره شمال باختر ایران، بررسی تحولات ساختاری آن می تواند به بازسازی بهتر تاریخچه ژئودینامیکی شمال باختر ایران کمک کند. از این رو، در این پژوهش سعی شده است با کمک تصویرهای ماهواره ای، بررسی و برداشت میدانی ساختارها (از جمله هندسه چین خوردگی ها و داده های هندسی و جنبشی گسله ها) و وارون سازی داده های جنبشی گسله ها، تحولات ساختاری دیرین حوضه ماهنشان- میانه بررسی شود. بررسی الگوی سطحی و اندازه-گیری های ساختاری نشان می دهد چین های اصلی گستره که ناشی از دگرریختی اواخر میوسن میانی هستند، با گامه جوان تری از چین ها که راستای محوری شمال خاور- جنوب باختر دارند، فرا نهاده شده اند. بر پایه شواهد ساختاری و چینه شناسی، گامه دوم در بازه زمانی پلیوسن تا کواترنری رخ داده است. وارون سازی داده های جنبشی گسله ها گویای وجود یک رژیم فشارشی دیرین، اواخر پلیوسن- کواترنری، با راستای محور بیشینه فشارش افقی شمال باختر- جنوب خاور در حوضه رسوبی ماهنشان- میانه است که پیش از سامانه تنش امروزی، با راستای شمال -خاور- جنوب باختر، بر این گستره چیره بوده است. چنین راستای فشارشی می تواند مسبب تشکیل چین های گامه دوم در گستره حوضه رسوبی ماهنشان- میانه باشد.

تنش دیرین, شمال باختر ایران, ماهنشان- میانه, گسل, چین خوردگی فرا نهاده