ارزیابی پتانسیل مناطق خشک و نیمه خشک در حفظ زیستگاه های مطلوب سم داران کوه زی تحت تاثیر تغییر اقلیم آینده: مطالعه موردی قوچ وحشی (Ovis sp) و بز وحشی (Capra aegagrus)

تهدیدات انسانی در طول چندین دهه اخیر تاثیرات منفی زیادی بر جمعیت های سم داران ایران داشته است. این در حالی است که تغییر اقلیم نیز می تواند به ­واسطه تغییر شرایط زیستگاهی کنونی این گونه ها به­ طور مضاعف میزان آسیب پذیری آن­ ها را افزایش دهد. در این مطالعه، تاثیر تغییر اقلیم بر زیستگاه های مطلوب دو ­سم دار آسیب پذیر قوچ وحشی­ (Ovis sp) ­و بز وحشی ­(Capra aegagrus) و هم­ چنین میزان جا به جایی پراکنش کنونی آن ­ها در امتداد گرادیان ارتفاع و عرض جغرافیایی در مناطق مرکزی ایران بررسی گردید. پیش بینی های آینده با استفاده از رویکرد مدل­ سازی­ تجمعی و داده های اقلیمی تهیه شده توسط پنج مدل گردش عمومی جو براساس سناریو ۸.۵ PCR انجام گرفت. جا به جایی پراکنش گونه ها در واکنش به تغییر اقلیم نیز با محاسبه اختلاف میانگین ارتفاع و اختلاف فاصله جغرافیایی میان مراکز ثقل پراکنش کنونی و آینده کمی گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که تغییر اقلیم آینده به ­ترتیب سبب کاهش بیش از ۶۸% و­ ۷۵% زیستگاه های مطلوب قوچ وحشی و بز وحشی خواهد شد که بیش ­تر زیستگاه های واقع در مناطق کم ارتفاع بخش جنوب­ (خراسان جنوبی،­ یزد و فارس) و مرکز ­(شرق اصفهان) منطقه مطالعه را شامل می شود. در نتیجه تغییر اقلیم هم ­چنین بخش اندکی از زیستگاه های نامطلوب کنونی  برای دو گونه در آینده مطلوب خواهد شد که طبق  پیش بینی ها گسترش  آن ­ها محدود به شمال منطقه (استان سمنان) می باشد.­ نتایج ارزیابی ها هم­ چنین نشان داد که پراکنش کنونی قوچ ­وحشی و بز وحشی به ­ترتیب به میزان ­و ­۱۵۰ متر در امتداد گرادیان ارتفاع ­و ­۱۶۷ و ­۱۲۴ کیلومتر در امتداد عرض جغرافیایی جا به جا خواهد شد.

Keywords:

سم داران آسیب پذیر , تغییر اقلیم , مدل سازی پراکنش گونه ای , ناهمگنی ارتفاعی , عرض جغرافیایی , مناطق حفاظت شده