علی صادقی - گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران
سجاد پورمظفر - ایستگاه تحقیقاتی نرم تنان خلیج فارس، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندر لنگه، ایران
محسن گذری - پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران

چربی نقش مهمی را به ­عنوان منبع تامین ­کننده انرژی و اسید­های چرب ضروری برای رشد و تکامل ماهیان ایفا می­ کند. چربی مازاد نیاز جیره می تواند به ­داخل کبد نفوذ کند و در داخل آن تجمع یابد و باعث ایجاد بیماری کبد چرب گردد. داروی لیورگل از عصاره گیاهی خار­مریم تهیه می ­گردد. خار ­مریم محتوی فلاوانو لیگنان­ ها می­ باشد و دارای اثرات محافظت­ کننده­ کبدی است. در این تحقیق اثرات داروی لیورگل بر شاخص ­های رشد و تکامل گنادی در سطوح مختلف چربی جیره ماهی قرمز مورد بررسی قرار گرفت. برای این آزمایش ۹ جیره غذایی مختلف با ۳ سطح ۰، ۰/۲ و ۰/۵ درصد داروی لیورگل و سه سطح ۹، ۱۲ و ­۱۵ درصد چربی تهیه گردید. در این آزمایش از ۵۴۰ بچه ماهی قرمز استفاده شد. غذادهی به ماهیان تا رسیدن به فصل تولید­مثل آن­ ها انجام شد. نمونه­ گیری از گنادها جهت تشخیص جنسیت و تعیین مرحله رسیدگی جنسی هر ۴۵ روز ­یک­ بار پس از شروع تغذیه ماهیان از جیره­ های آزمایش انجام شد. پس از پایان دوره پرورش، شاخص ­های رشد ماهی­ (وزن انتهایی، درصد افزایش وزن، افزایش وزن، شاخص وضعیت، نرخ رشد ویژه، بازماندگی و ضریب تبدیل غذایی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد وزن نهایی، افزایش وزن بدن، درصد افزایش وزن بدن، نرخ رشد ویژه، شاخص وضعیت و ضریب تبدیل غذایی در میان تیمار­های آزمایشی دارای اختلاف معنی ­دار بود­ (۰/۰۵­≥P)، در حالی­ که بازماندگی در میان تیمارها تفاوت معنی ­داری را نشان نداد (۰/۰۵≤­ P). بالاترین شاخص ­های رشد در تیمار ۸­ (چربی ۱۵ درصد+داروی لیورگل ۰/۵ درصد) بود مشاهده شد. در این آزمایش با مقایسه مراحل رسیدگی تخمدان ماهیان تغذیه شده با جیره ­های مختلف آزمایشی مشخص گردید که تمام مراحل رسیدگی تخمدان در همه تیمارها به ­جز تیمار ۶ یکسان بود ولی در تیمار ۶ که حاوی چربی ۱۵ درصد و فاقد داروی لیورگل بود تاخیر در مرحله زرده ­سازی و رسیدگی مشاهده شد.  

ماهی قرمز, لیورگل, شاخص رشد, چربی, گناد