سینا جوانمردی - گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
کامران رضایی توابع - گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
رعنا بهادری - گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

به ­منظور بررسی اثر افزودن سطوح مختلف ویتامین B۱۲ به آب در یک سازگان توام ماهی تیلاپیای نیل (Oreochromis niloticus) و گیاه زعفران (Crocus sativus)،­ تعداد ۲۴۰ قطعه ماهی تیلاپیای نیل ۱/۵±۱۲/۵ گرمی و ۱۲۰ عدد پیاز گیاه زعفران به شکل کاملا تصادفی به ۱۲ واحد آزمایشی وارد شدند و تحت تاثیر تیمارهای هفتگی ۰، ۱۰، ۲۰، و ۳۰ میلی­ گرم ویتامین B۱۲ در هر لیتر آب به ­مدت ۶۰ روز قرار گرفتند. در پایان، شاخص­ های رشد ماهی از قبیل درصد افزایش وزن، نرخ رشد ویژه، نرخ تبدیل غذایی و نرخ کارایی پروتئین تغییر معنی داری در بین تیمارهای آزمایش نشان نداد (۰/۰۵≤P). وزن ریشه گیاه زعفران در تیمار ۳۰ میلی­ گرم بر لیتر ویتامین به شکل معنی­ داری از سایر تیمارها بیش ­تر بود و طول برگ گیاه زعفران در تیمارهای ۲۰ و ۳۰ میلی ­گرم بر لیتر ویتامین به ­ترتیب کاهش معنی­ دار داشت. سنجش برخی شاخص­ های بیوشیمایی خون ماهی نیز نشان داد محتوای پروتئین کل، گلوکز و کورتیزول موجود در سرم خون ماهی در تمام تیمارها از نظر آماری برابر بود (۰/۰۵≤P). اما محتوای آنزیم آلکالین فسفاتاز و آسپارتات آمینوترانسفراز سرم خون ماهی، در تیمار ۳۰ میلی ­گرم بر لیتر ویتامین از سایر تیمارها بیش ­تر بود (۰/۰۵≥P). نتایج بیان­گر این است که افزودن ۱۰ تا ۲۰ میلی­ گرم ویتامین B۱۲  به آب سازگان کشت توام گیاه زعفران و ماهی تیلاپیای نیل، می­ تواند سبب بهبود رشد و عملکرد گیاه زعفران شود.

آکواپونیک, کوبالامین, گیاه زعفران, ویتامین ب۱۲, ماهی آب شیرین