بررسی تنوع زیستی و اثر برخی عوامل محیطی بر پراکنش کفزیان رودخانه های جاجرود و کرج

در مطالعات حاضر شناسایی و وضعیت تنوع زیستی کفزیان رودخانه های حفاظت شده جاجرود و کرج، که تامین­ کننده بخش زیادی از آب شرب شهر تهران می ­باشند، در طول سه سال متوالی به ­طور هم ­زمان بررسی گردیده است. نمونه های فیزیکوشیمیایی و کفزیان با سه تکرار از ۱۹ ایستگاه با سوربر جمع ­آوری شدند. آنالیزهای آماری توسط نرم ­افزارهای SPSS ،R و  Past صورت گرفت. در رودخانه جاجرود تعداد ۶۶۶۷ ماکروبنتوز در ۲۲ خانواده و در رودخانه کرج تعداد ۱۳۲۴۶ ماکروبنتوز در ۲۴ خانواده شناسایی شد. بیش ترین فراوانی و تنوع ماکروبنتوز در فصل تابستان و مناسب­ ترین زمان برای نمونه ­برداری از کفزیان در محدوده مطالعاتی می باشد. نتایج آزمون آماری CCA نشان داد، پارامترهای کل جامدات معلق، هدایت اکتریکی، اکسیژن محلول و pH بیش ­ترین سهم را در توزیع کفزیان داشتند. در رودخانه جاجرود باتیده و در رودخانه کرج سیمولیده بیش­ ترین میزان فراوانی را به خود اختصاص دادند. شاخص غالبیت سیمپسون در تمامی ایستگاه های مطالعاتی بیش ­تر به سمت یک میل می ­کند که بیانگر فراوانی بالای یک یا چند خانواده نسبت به سایرین است. مقادیر متوسط شاخص تنوع شانون در طول چهار دوره نمونه برداری در رودخانه کرج بین ۰/۱۱±۲/۰۴ تا ۰/۰۶±۲/۵ متغیر و در رودخانه جاجرود بین ۰/۲۲±۱/۴ تا ۰/۴۲±۲/۴ نوسان داشت. هر دو رودخانه به لحاظ تنوع زیستی و فون کفزیان به یکدیگر شباهت دارد. براساس نتایج شاخص های تنوع زیستی فعالیت­ های انسانی بر جوامع کفزیان تاثیرگذار بوده و بیش ­ترین تاثیر منفی بر اکوسیستم دو رودخانه ناشی از توسعه تفرجگاه ­ها و تغییرات کاربری اراضی می­ باشد.

Keywords:

جاجرود و کرج , شاخص تنوع زیستی , کفزیان , عوامل محیطی