طاهر پورصوفی - مرکز تحقیقات ذخایر آب های داخلی، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
آلتین قجقی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی ومنابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
رحمان پاتیمار - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی ومنابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

این مطالعه به ­منظور شناسایی گونه ­های مختلف کفزیان و ارزیابی تنوع فصلی در سال ۱۳۸۹ در طی ۴ فصل در دو ایستگاه رودخانه ­ای و مصبی رود قره ­سو انجام گردید. برای نمونه ­برداری از دستگاه گراب ون وین به ­صورت ۳ تکرار استفاده گردید و نمونه ­های جمع ­آوری شده جهت شناسایی در فرمالین ۴% تثبیت گردیدند. در ایستگاه رودخانه ۹ راسته متعلق به ۱۲ خانواده شناسایی شد که بیش ­ترین فراوانی مربوط به خانواده Lumbriculidae با فراوانی ۱۹/۳۹% می ­باشد و کم ­ترین فراوانی متعلق به خانواده Tubificidae با فراوانی ۲/۰۷% بود. در ایستگاه مصب ۱۰ راسته و ۱۲ خانواده شناسایی گردید که بیش ­ترین فراوانی مربوط به خانواده ­هایAmpharetidae (۲۱%)   Lumbriculidae(۱۱/۵۵%)، Naididae (۱۱/۳۲%  و( Gammaridae(۹/۹۸% بود. بیش ­ترین تراکم کفزیان در ایستگاه رودخانه در فصل پاییز و کم­ ترین تراکم در فصل زمستان بود. بیش ­ترین و کم ­ترین تراکم کفزیان در ایستگاه مصب به ­ترتیب در فصل بهار و فصل زمستان مشاهده شد. بیش ­ترین مقدارشاخص شانون در ایستگاه رودخانه در فصل بهار (۲/۳۶) و در ایستگاه مصب در فصل تابستان (۲/۳۱) مشاهده گردید. بیش ­ترین میزان شاخص سیمپسون در ایستگاه رودخانه در فصل تابستان (۰/۱۹) و در مصب حداکثر مقدار آن در فصل بهار بود. نتایج شاخص غنا نشان داد که بیش ­ترین مقدار این شاخص در رودخانه در فصل بهار و تابستان بود درحالی ­که در مصب قره­ سو بیش ترین مقدار آن در فصل پاییز بود. به ­طورکلی ایستگاه رودخانه  تراکم و تنوع بالاتری نسبت به ایستگاه مصب دارد و از وضعیت اکولوژیکی بهتری برخوردار است.

کفزیان, تنوع, پراکنش, تراکم, مصب رودخانه قره سو