سراج بیتا - دانشکده علوم دریایی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، چابهار، ایران
تکاور محمدیان - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
رسول ناصری پورتکلو - دانشکده علوم دریایی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، چابهار، ایران

استفاده از پروبیوتیک­ ها در آبزی­ پروری به دلیل اثرات مفید در سلامت ماهی رشد فزاینده ­ای داشته است. یکی از مشکلات اصلی استفاده از پروبیوتیک­ ها غیرفعال شدن آن ها در شرایط معدی – روده­ ای ماهی است، محافظت پروبیوتیک ­ها با پوشش ­های فیزیکی توان پروبیوتیکی آن­ ها را بهبود می­ بخشد، لذا در این تحقیق اثر ریز­پوشانی باکتری پروبیوتیکی لاکتوباسیلوس پلانتاروم (Lactobacillus plantarum) با نانوذرات آلژینات/کیتوزان بر ویژگی­ های پروبیوتیکی آن در شرایط برون­تنی (Invitro) و نیز اثرات پروبیوتیکی آن در فیل­ ماهی جوان (Huso huso) ارزیابی شد. ابتدا اثر ریزپوشانی باکتری بر ویژگی­ های پروبیوتیکی باکتری در شرایط برون­تنی شامل: تحمل pH، تحمل صفرا، زنده ­مانی در شرایط مشابه معدی- روده ­ای بررسی شد، سپس اثر پروبیوتیک در فیل ­ماهی جوان مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور تعداد ۴۸۰ قطعه فیل­ ماهی با میانگین وزنی  ۲/۸±۲۷/۲ گرم به چهار تیمار در سه تکرار به ­صورت زیر تقسیم شدند: تیمار ۱ T با خوراک حاوی آلژینات/کیتوزان بدون پروبیوتیک، ۲ T با خوراک حاوی پروبیوتیک ریزپوشانی شده با آلژینات/کیتوزان، ۳ T با خوراک حاوی پروبیوتیک بدون پوشش و گروه شاهد با خوراک پایه تغذیه شدند. ماهیان به­ مدت ۶۰ روز با جیره­ های آزمایشی تغذیه شدند. پس از اتمام دوره آزمایش، تیمار­ها به­ مدت ۱۵ روز با غذای فاقد پروبیوتیک غذادهی شدند. نمونه­ گیری از ماهیان در روزهای ۳۰، ۶۰ و ۷۵ تحقیق انجام گرفت و آنزیم ­های اکسیداتیو و آنزیم­ های کبدی در روزهای ۳۰، ۶۰، ۷۵ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج مرحله اول تحقیق نشان داد بیش ­ترین میزان پراکسید دیسموتازو گلوتاتیون پراکسیداز در تیمار تغذیه شده با آلژینات/کیتوزان و پلانتاروم ریزپوشانی شده در روزهای ۳۰ و ۶۰، بیش ­ترین میزان فعالیت مالون دی­آلدئید در تیمار تغذیه شده با پلانتاروم ریزپوشانی شده در روز ۳۰ مشاهده شد و بیش ­ترین میزان فعالیت کاتلاز در تیمار تغذیه شده با پلانتاروم در روز ۳۰ مشاهده شد. به­ نظر می ­رسد ریزپوشانی باکتری با نانوذرات کیتوزان/آلژینات کارایی پروبیوتیکی باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم را بهبود بخشید (۰/۰۵>P) و توانسته است عملکرد مثبت پروبیوتیک را بهبود بخشد.

لاکتوباسیلوس پلانتاروم, نانوذرات کیتوزان/آلژینات, آنتی اکسیدان, فیل ماهی